Akademia finansów: Obrót gotówkowy w Polsce

OBRÓT W PRAKTYCE

Zarówno obrót gotówkowy, jak również bezgotówkowy wymają swoje wady i zalety. – We współczesnym świecie coraz częściej mamy doczynienia z operacjami bezgotówkowymi. W sytuacjach nadzwyczajnych uaktywnia się jednak naturalna chęć do przechowywania zasobów gotówkowych w gospodarstwach domowych. Gotówka to najbardziej płynny pieniądz, dostępny od zaraz. Mamy nad nim kontrolę i nie potrzebujemy żadnego czasu na wejście w jego posiadanie. Natomiast w przypadku pieniądza bezgotówkowego jesteśmy uzależnieni od systemów informatycznych, terminali i tego co się dzieje w otoczeniu technologicznym. Z drugiej jednak strony, łatwiej wówczas kontrolować poszczególne transakcje, co w przypadku gotówki może być zdecydowanie trudniejsze– podkreśla prof. Marek Leszczyński, ekonomista z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Tendencję do płacenia bezgotówkowego widać szczególnie wśród młodych osób. – Coraz chętniej korzystamy z tej formy, ponieważ jest to wygodne. Są jednak tego minusy. Często tracimy kontrolę nad wysokością naszych wydatków – mówi Dominika z Zespołu Szkół Informatycznych w Kielcach. U osób starszych jest inaczej. – Preferują gotówkę, co widać. To trochę syndrom poprzedniego systemu, kiedy nie ufano instytucjom bankowym –zauważa ekonomista. Spośród wszystkich zrealizowanych transakcji 46,4 procent przeprowadzono za pomocą gotówki, jednocześnie gotówka odpowiadała za 29,3 procent łącznej wartości zrealizowanych transakcji. Alternatywą dla pieniądza jest barter, czyli wymiana towaru lub usługi na inny towar lub usługę. Taka wymiana jest jednak czasochłonna i niewygodna. W przeciwieństwie do powyższego,wykorzystanie pieniądza gotówkowego skraca ten proces i zmniejsza koszty transakcyjne.

FUNKCJA EMISYJNA NBP

Narodowy Bank Polski jest bankiem emisyjnym, co oznacza, że ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Odpowiada także za płynność obiegu pieniądza, ustala wielkość emisji i wprowadzanie go do obiegu. Znakami pieniężnymi są banknoty i monety, które emitowane są w dwóch grupach. Pierwszą tworzą banknoty i monety powszechnego obiegu, zaś drugą – banknoty oraz srebrne i złote monety kolekcjonerskie emitowane w ściśle określonych, limitowanych nakładach. Obecnie emitowane monety powszechnego obiegu o nominale 1, 2 i 5 gr są wykonane zestali powlekanej mosiądzem, zaś 10, 20 i 50 gr oraz 1 zł zestali pokrytej miedzią i niklem. Monety powszechnego obiegu o nominale 2 i 5 zł wykonane są z miedzioniklu (rdzeń monety 2 zł i pierścień monety 5 zł) oraz z brązalu (rdzeń monety 5 zł i pierścień monety 2 zł). NBP emituje także monety o nominale 5 zł z wizerunkiem okolicznościowym w standardzie obiegowym w ramach serii „Odkryj Polskę”, a także złote monety uncjowe „Bielik”. – Niezależnie od wysokości nominału oraz ustalonej w NBP ceny sprzedaży monety i banknoty kolekcjonerskie mają swoją wartość kolekcjonerską, którą określa rynek – dodaje prof. Marek Leszczyński. Emisja monet kolekcjonerskich i okolicznościowych oraz banknotów kolekcjonerskich stanowi okazję do upamiętnienia ważnych historycznych rocznic i postaci oraz do rozwijania zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją. Jednym z przykładów wartości kolekcjonerskich emitowanych przez NBP jest seria monet kolekcjonerskich „Wielcy polscy ekonomiści”. Monety i banknoty kolekcjonerskie emitowane przez NBP dostępne są w kasach Oddziałów Okręgowych NBP, a także w sklepie internetowym NBP Kolekcjoner.

 Wysłuchaj audycji: