Akademia finansów: Najwięksi polscy ekonomiści przedwojenni liberałowie

STAWIALI NA WOLNY RYNEK

Przyszedł na świat 6 grudnia 1893 roku w Gardzienicach. Adam Heydel, bo o nim mowa, to jeden z trzech przedstawicieli Krakowskiej Szkoły Ekonomii. Zainteresowania tego wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego obejmowały zagadnienia ogólnoteoretyczne, historię myśli ekonomicznej i politykę gospodarczą. Był autorem monografii o Józefie Malczewskim. „Interesowało go wszystko”, wspominał Ferdynand Zweig, jednak to właśnie sztuka i ekonomia były jego prawdziwymi pasjami. – Jego szerokie spojrzenie na otaczającą go rzeczywistość pomagało w formułowaniu obserwacji ekonomicznych. Był zwolennikiem wolnego rynku, antyetatystą i odwoływał się do Szkoły Austriackiej. Uważał, ze państwo jest zagrożeniem dla funkcjonowania gospodarki, a politycy jedynie przeszkadzają w procesach rynkowych – mówi prof. Marek Leszczyński, ekonomista z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Dwadzieścia lat wcześniej niż Adam Heydel urodził się Adam Krzyżanowski. Całe życie był związany z Krakowem. Na Uniwersytecie Jagiellońskim stał się liderem Krakowskiej Szkoły Ekonomii. Cechował się silną osobowością. Zajmował się skarbowością, polityką gospodarczą i popularyzował wiedzę na temat ekonomii. Był posłem Krajowej Rady Narodowej i powojennego Sejmu. W 1939 roku został aresztowany przez Niemców, lecz został wkrótce zwolniony i przeżył wojnę. – Łączył nurt liberalizmu gospodarczego z konserwatyzmem. Odwoływał się do etyki i moralności. Uważał gromadzenie dóbr jako naturalne zachowanie człowieka. Widział problem przeludnienia na wsi i różnice rozwoju poszczególnych regionów– tłumaczy prof. Marek Leszczyński.

LONDYN, BERLIN, BRUKSELA

„Teoria i rzeczywistość dają się porównać do kół zębatych, które muszę być dokładnie do siebie dopasowane”, mawiał urodzony w 1885 roku Jan Stanisław Lewiński. Jako dziecko wyjechał zagranicę. W latach 1902-1904 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Antwerpii. Później uczył się w London School of Economics oraz w Berlinie i Brukseli. W 1912 roku uzyskał doktorat i wydał swoją pracę „Pochodzenie majątku”. Dotyczyła ona ewolucji instytucji społecznych i kwestii samorządowych. Wśród jego głównych zainteresowań były teorie ekonomiczne i historia myśli ekonomicznej. Doceniał badania empiryczne. – Łączył różne nurtu ekonomii, w tym m.in. szkołę matematyczną i klasyczną oraz teorię filozoficzne. To rzadkość, żeby w tamtym czasie badacz tak dalece akcentował empirię w ekonomii. Akcentował rolę mikroekonomii –podkreśla ekonomista z UJK. Kładł wielki nacisk na ścisłe i logiczne myślenie. Ferdynand Zweig stanowił trzon Krakowskiej Szkoły Ekonomii. W stołecznym mieście przyszedł na świat w 1896roku. – Był niedoceniony za życia, ale i zapomniany później. Jego poglądy miały i mają jednak zastosowanie w realnej gospodarce. Widział problem przeludnienia na wsi jako główny czynnik hamujący rozwój, ale dostrzegał również potrzebę inwestycji i industrializacji oraz znaczenie oszczędności w procesie gospodarowania i życiu społecznym. Po wyjeździe do Wielkiej Brytanii znany był głównie jako socjolog. Wówczas z wolnorynkowca stał się interwencjonistą– mówi prof. Marek Leszczyński.

 Wysłuchaj audycji: