O dwóch drogach do niepodległości. Ważna debata

Wśród ojców naszej niepodległości historycy wymieniają z reguły dwie postacie: Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. O tych osobach, ich zasługach, ale również błędach dyskutowało dziś dwóch wybitnych prelegentów. Jednym z nich był prof. Marek Kornat, historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jak sam mówi, uważa, że nie należy podgrzewać historycznego sporu pomiędzy drogą obraną przez Piłsudskiego i Dmowskiego. – Rozkopywanie dzisiaj sporu między nimi jest nikomu niepotrzebne i nie służy Polsce. Potrzebne jest raczej szukanie tego co dobre u obydwu, szukanie syntezy i umacnianie polskiej prawicy, bo nie może ona być zawężona do tradycji endeckiej i odcinać się od reszty i nie może być ekskluzywnie piłsudczykowska, operując hasłem, że Dmowski dla Polski nic nie zrobił. To błąd. Jest to ahistoryczne i szkodliwe politycznie. Gdyby nie było czynu legionowego nie byłoby niemieckiej proklamacji państewka polskiego, a gdyby tego nie było mielibyśmy olbrzymie trudności z upaństwowieniem sprawy polskiej. Z kolei, gdyby Roman Dmowski nie stworzył Komitetu Narodowego Polskiego, Polska miałaby ogromne trudności z dostaniem się na konferencję pokojową w Wersalu – tłumaczył prof. Kornat.

Nieco odmienne zdanie wyraził Rafał Ziemkiewicz, publicysta „Do Rzeczy” i autor wielu publikacji historycznych. – Staram się prezentować stronę prawdy historycznej, która jest nieco odmienna od legendy żyjącej w narodzie. Była ona tworzona w okresie międzywojennym, żeby legitymizować dyktaturę, głoszącą jedynie zasługi Piłsudskiego. To, że zdołaliśmy obronić niepodległość, był to efekt skumulowanej ciężkiej pracy całego pokolenia, które po powstaniu styczniowym Polskę podniosło i szeregu czynników wykorzystanych przez nas. Droga Dmowskiego to była droga pracy narodowej, która miała na celu odzyskanie państwa, poprzez budowanie siły i bogactwa, które na okupantach będzie wymuszać stopniowe ustępstwa i w przyszłości doprowadzi do niepodległości. Starcie Piłsudski-Dmowski to klasyczne starcie serca i rozumu – uważa Rafał Ziemkiewicz.