„Świętokrzyski Sztetl” uhonorowany w Warszawie

Medal przyznało Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, na wniosek dyrektora POLIN, prof. Dariusza Stoli. Odbierała go Agnieszka Dziarmaga, kierownik instytucji.

Tomasz Miedziński, prezes Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych Podczas II Wojny Światowej, w laudacji nazwał inicjatywy podejmowane przez Świętokrzyski Sztetl „wyjątkowo dobrą robotą”. Wysoko ocenił m.in. dorobek Konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi”, rokrocznie organizowany Dzień Judaizmu czy Spotkania z Kinem o Żydowskich Wątkach, wyliczał konferencje naukowe, koncerty, wystawy, warsztaty, debaty i in., które odbyły się w Chmielniku.

Choć uroczystość wręczenia Medalu wiąże się z 74. rocznicą powstania w Getcie Warszawskim, jego idea i geneza jest znacznie szersza.

Wyróżnienie jest przyznawane osobom lub organizacjom kultywującym pamięć o wielowiekowym wkładzie Żydów w ekonomiczny, naukowy, kulturalny i społeczny rozwój Polski, pamięć o wspólnym oporze i walce Polaków i Żydów przeciwko okupantom hitlerowskim podczas II wojny światowej, a także walczącym z przejawami ksenofobii, nacjonalizmu i antysemityzmu.

Podczas uroczystości wręczenia Medali Zygmunt Stępiński, wiceszef POLIN przypomniał, że właśnie około tysiąc młodych ludzi wyszło na ulice Warszawy, aby z żółtymi żonkilami w rękach zamanifestować swą pamięć o tragicznych wydarzenia w getcie warszawskim. - Obowiązek pamięci spada na tę część młodego pokolenia Polaków, którzy żyją empatią i mają szacunek wobec innych – mówił prezes Miedziński, podając jako przykład Świętokrzyski Sztetl.

Medalem zostali uhonorowani także znakomici naukowcy, publicyści, muzealnicy, teolodzy: red. Remigiusz Grzela, prof. dr hab. Stanisław Obirek, ks. dr Henryk Paprocki, Paula Sawicka, red. Jan Turnau, Piotr Wiślicki, dr Tomasz Żukowski, dr Alicja Cała, Marek Roefler, dr Tomasz Żółtowski.

Wykład pt. „Polacy, Żydzi i II wojna światowa. 74 rocznica powstania w getcie warszawskim”, powiedział znany socjolog, prof. dr hab. Ireneusz Krzemiński, analizując na płaszczyźnie socjologicznej pomoc okazywaną przez Polaków Żydom podczas II wojny światowej i ewoluowanie nastrojów antysemickich w ostatnich dekadach. Jako jedyny przykład „dobrego lokalnego działania” prof. Krzemiński wskazał właśnie OEM „Świętokrzyski Sztetl”.

Wyjątkowy nastrój na zakończenie wieczoru wykreował Chór Dziecięcy Miasta Łodzi, dając wzruszający koncert piosenek z czasów pokoju w przedwojennych sztetlach i dramatycznego okresu wojny.

Chmielnicki ośrodek od pięciu lat działa na rzecz upowszechnienia wiedzy o kulturze, rozwoju gospodarczo-społecznym i tradycji ponad stu dawnych sztetli, czyli polsko-żydowskich miasteczek dawnego regionu kieleckiego. Upowszechnia także wiedzę o lokalnych dziejach Zagłady i Polakach ratujących Żydów, czemu m.in. poświęcona była konferencja naukowa w październiku 2016 r. z udziałem autorytetów Kościoła z ks. prof. Waldemarem Chrostowskim, naukowców uniwersyteckich i historyków IPN z całej Polski. Konferencja skutkowała wydawnictwem naukowym. Ośrodek obchodzi Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych, organizuje warsztaty o Holokauście, spotkania z rodzinami Sprawiedliwych z gminy Chmielnik. W dawnej synagodze odbyło się kilkadziesiąt koncertów i 21 wystaw. Rokrocznie organizowany jest Dzień Judaizmu, Spotkania z Kinem o Żydowskich Wątkach, Czerwcowe Spotkania z Kulturą Żydowską.

W 2017 r. przypadła 74. rocznica Powstania w Getcie Warszawskim. Wydarzenia wiosny 19 kwietnia 1943 r. naznaczyły Warszawę w sposób szczególny. Powstanie, pierwsze spośród kilku w gettach na terenie Polski, było też pierwszym w okupowanej Europie. Po jego stłumieniu Niemcy zniszczyli doszczętnie cały teren getta żeby rok później, po powstaniu 1944, dokończyć wyburzanie całej Warszawy.

Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej powstało w 1991 roku. Zrzesza członków formacji wojskowych, byłych więźniów gett i hitlerowskich obozów, osoby które przeżyły okupację na tzw. aryjskich papierach oraz Sybiraków, zesłańców i uciekinierów do ZSRR.

Dzięki Stowarzyszeniu z okazji 50. rocznicy powstania w getcie warszawskim wybito honorowy Medal. Jest on wręczany corocznie w kwietniu ludziom, którzy mają zasługi w dziele pojednania między Polakami a Żydami i pielęgnowaniu historii Żydów polskich a także w walce z nacjonalizmem i antysemityzmem.