Święto Matki Bożej Gromnicznej zawiera bogatą symbolikę

Obchodzone 2 lutego święto Ofiarowania Pańskiego, nazywane w Polsce świętem Matki Bożej Gromnicznej, to ostatnie święto okresu Bożego Narodzenia.

W tradycji ludowej ze świętem popularnie zwanym Gromniczną (od świec – gromnic) wiązało się wiele zwyczajów. Nazwa tej świecy wywodzi się od staropolskiego przymiotnika gromny – oznaczającego huczny, grzmiący. Dlatego świeca ta miała chronić od gromów podczas burz. Gromnica symbolizowała także umocnienie wiary.

Gromnicę przechowywano nad świętym obrazem lub w skrzyni i bardzo często wykorzystywano w ważnych i niebezpiecznych chwilach życia. Z zapaloną gromnicą wychodzono naprzeciw kapłanowi niosącemu choremu wiatyk. W chwili śmierci wkładano ją w dłoń konającemu, by uprosić dla niego wstawiennictwa Matki Bożej oraz zapewnić lekką i spokojną śmierć. Światło świecy miało również chronić przed złymi duchami. W czasie burzy stawiano zapaloną (w niektórych regionach Polski zgaszoną) gromnicę w oknie, by chroniła przed uderzeniami piorunów.

Matkę Bożą Gromniczną uważano za opiekunkę chroniącą od napaści wilków. Ludowe obrazy często przedstawiają Maryję z Dzieciątkiem na ręku, gromnicą w dłoni i wilkami w zimowym pejzażu. 

Święto Gromnicznej traktowano jako moment przełomowy, uważano, że w tym dniu przypada połowa zimy. Mawiano: „Gromnica, zimy połowica”. Czekano z utęsknieniem na nadejście wiosny. Przepowiednie meteorologiczne obrazują liczne przysłowia:  „Gdy na Gromnicę z dachu ciecze, zima się jeszcze odwlecze”; „Gdy słońce jasno świeci na Gromnice, to przyjdą większe mrozy i śnieżyce”, „Na Gromniczną błoto – zima będzie jak złoto”, „Na Gromniczną mróz – szykuj chłopie wóz”.