KOŚCIÓŁ
M. Gorzelak o Patronce Kielc
![M. Gorzelak o Patronce Kielc](/media/k2/items/cache/cfab49a3e943a3d17833836d875f4be9_XL.jpg)
![M. Gorzelak o Patronce Kielc](/media/k2/items/cache/cfab49a3e943a3d17833836d875f4be9_L.jpg)
W bocznej nawie bazyliki katedralnej w Kielcach znajduje się obraz Matki Bożej Łaskawej – Patronki Kielc. Warto przypomnieć historię obecności wizerunku w naszym mieście, ponieważ 7 maja przypada święto patronki miasta.
Obraz jest obecny w Kielcach od pierwszej połowy XVII wieku. – Niektórzy naukowcy przypuszczają, że na pewno był tutaj przed 1626 rokiem, a więc przed datą powstania Bractwa Różańcowego. Możliwe jednak, że pojawił się jeszcze wcześniej, bo przed 1619 rokiem, czyli przed śmiercią jego fundatora, Wojciecha Piotrowskiego. Niektórzy historycy idą jeszcze dalej i datują go na sam początek XVII roku. Wszystkie teorie są uprawnione i nie da się dokładnie określić czasu powstania wizerunku – wyjaśnia Małgorzata Gorzelak, historyk sztuki z Muzeum Diecezjalnego w Kielcach.
Matka Boża Przewodniczka
Przypuszcza się, że płótno powstało w Krakowie, ponieważ stamtąd pochodził Wojciech Piotrowski, jego fundator. – Tam też, od około 1400 roku aż do połowy XVI wieku żywa była tradycja malowania obrazów Matki Bożej w stylistyce hodegetrii. Do tego typu ikonograficznego nawiązuje kielecki wizerunek, aczkolwiek nie jest on ani ikoną, ani hodegetrią krakowską z okresu gotyku – wyjaśnia Małgorzata Gorzelak.
Co to jest Hodegetria? To typ wizerunku Matki Bożej Przewodniczki, który powstał na Wschodzie. – Przewodniczki, ponieważ Matka Boża wskazuje dłonią na Dzieciątko Jezus jako Drogę, Prawdę i Życie, czyli jedyny właściwy kierunek dla każdego katolika – wyjaśnia specjalistka. – Pierwszy taki obraz tradycja ustna przypisuje świętemu Łukaszowi Ewangeliście. Miał on być w V wieku przewieziony z Jerozolimy do Konstantynopola i umieszczony w klasztorze mnichów, którzy opiekowali się niewidomymi. Oni wskazywali im właściwą drogę, podobnie jak Matka Boża wskazuje ją nam. To piękna symbolika. Ten typ hodegetrii nadal jest bardzo żywy w sztuce ikony, w której powtarza się schematy nawiązujące do pierwszych wizerunków Matki Bożej. Nasz łączy w sobie elementy kultury Wschodu i Zachodu, bo Maryja jest ukazana plastycznie. Widzimy również cieniowanie, swobodne wydobywanie bryły, zupełnie obce ikonie, co sytuuje obraz w kręgu nowożytnej kultury łacińskiej. Matka Boża Łaskawa wskazuje także na Pismo Święte, które trzyma Dzieciątko Jezus, czyli na żywe Słowo, będące dla nas źródłem wiary, refleksji i Jezusa Chrystusa.
Historia kultu
W Kielcach kult Matki Bożej Łaskawej pojawił się w 1626 roku, kiedy powstało Bractwo Różańcowe, które objęło obraz opieką. – W XVII wieku pojawił się na nim napis: „Matka Boża Łaskawa Kielecka”. Wizerunek był koronowany w 1630 roku, później ufundowano dla niego srebrną sukienkę. Wiemy, że od początku słynął wieloma łaskami. Wisiały tutaj liczne wota dziękczynne, doliczono się ich około 170. Często zdobiono je drogocennymi kamieniami: szafirami, rubinami, szmaragdami. Świadczy to o tym, że kult był żywy, ale z czasem przygasł – mówi Małgorzata Gorzelak.
Na początku XX wieku sprofanowano obraz Matki Bożej Częstochowskiej, w związku z czym biskup kielecki Augustyn Łosiński sprowadził do katedry wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej i umieścił go w kaplicy różańcowej, a obraz Matki Bożej Łaskawej przeniósł na zasuwę. To doprowadziło do przygaśnięcia kultu. Wiemy jednak, że w czasie I wojny oraz wojny polsko-bolszewickiej u stóp Matki Bożej Kieleckiej były składane akty wdzięczności.
Odnowienie kultu przypadło na lata 80. XX wieku. – W 1979 roku proboszczem katedry został późniejszy biskup Mieczysław Jaworski, kapelan Solidarności, który żywił wyjątkową cześć dla Matki Bożej Łaskawej. To za jego sprawą ustanowiono w 1982 roku Diecezjalne Sanktuarium Maryjne Matki Bożej Łaskawej Kieleckiej i powstała pieśń ku Jej czci „W prastarej kieleckiej świątyni..”. Słowa napisał Wacław Wilk Wilczyński, a muzykę skomponował wieloletni organista katedry, profesor Jerzy Rosiński. Najważniejszym jednak momentem była koronacja obrazu przez Jana Pawła II, która miała miejsce 3 czerwca 1991 roku, Ten akt poruszył serca wszystkich kielczan i był zwieńczeniem kilkusetletniego kultu Matki Boskiej na ziemi świętokrzyskiej. Uroczystość odbyła się podczas Mszy Świętej w Masłowie – opowiada Małgorzata Gorzelak.
Patronka Kielc
Krótko po koronacji, 6 września 1991 roku, Stolica Apostolska ustanowiła Matkę Bożą Łaskawą patronką Kielc. Podczas uroczystości ogłoszenia tego aktu ówczesny prezydent Kielc Robert Rzepka powiedział: „Kult Maryjny zespolił się od stuleci z kulturą duchową miasta, z życiem i obyczajami jego mieszkańców. Dzisiejsza uroczystość wyrasta z wiekowych tradycji, które określiły kulturę duchową naszego miasta. Proklamacja Matki Bożej na patronką Kielc jest uwieńczeniem tych duchowych tradycji, a zarazem wytycza kierunek rozwoju duchowego miasta na przyszłość”.
Dziś w kaplicy Matki Bożej Łaskawej sprawowane są niektóre Msze Święte – na przykład codzienna pierwsza Msza poranna o godzinie 6.30, transmitowana przez diecezjalne Radio eM Kielce. Jest ona ważna dla ludzi chorych i starszych, ale również aktywnych zawodowo, śpieszących się do pracy. Codziennie w kaplicy ma miejsce wystawienie Najświętszego Sakramentu, jest też możliwość skorzystania z sakramentu pokuty i pojednania. W kaplicy zawsze są wierni, Matka Boża nigdy nie jest sama.
Katarzyna Bernat
Więcej w audycji „Tak wierzę” we wtorek, 30 kwietnia o godz. 20 w Radiu eM Kielce.
![[LISTA] Poznaliśmy przewodników kieleckiej pielgrzymki](/media/k2/items/cache/b8e85e33e8a378fe89dd856daa18a6ed_L.jpg)
![Wakacje z Caritas](/media/k2/items/cache/03f6893f08fd98e0679c763395b6d5d9_L.jpg)
![Uwielbią na rynku w Pierzchnicy](/media/k2/items/cache/2d2c82003054d16ea8ff92d1cd45f0a9_L.jpg)
![Ksiądz Marek Blady: Trwają zapisy na pielgrzymkę](/media/k2/items/cache/1c780e4eced694791c85111de89cc6d3_L.jpg)
![[FOTO] Biskup Jan Piotrowski konsekrował cztery wdowy](/media/k2/items/cache/1e2a477a0bab1305130a5809710e97ec_L.jpg)
![Eksponaty z różnych epok na wystawie o krzyżu w Muzeum Diecezjalnym](/media/k2/items/cache/7cfcd9cffb38fa88e69ed3a1b53a597b_L.jpg)
![Klerycy zakończyli rok akademicki](/media/k2/items/cache/904a3f0358e8369f5683d54b7ee4fcc5_L.jpg)
![Niedługo ruszą zapisy na pielgrzymkę rowerową](/media/k2/items/cache/605ab8ee9d4700f05a118677cd7c22da_L.jpg)
![Ks. Krzysztof Banasik: Ponownie startuje „Wakacyjna akcja Caritas”](/media/k2/items/cache/e7988a398cf3380b5fab5fad2d0a6872_L.jpg)