REGION
Bohaterowie powstania listopadowego upamiętnieni. Spoczywają w Chęcinach
Kilkudziesięciu żołnierzy powstania listopadowego, którzy spoczywają pod Górą Zelejową w Chęcinach doczekało się godnego upamiętnienia. Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Narodowego odnowiło znajdujący się tam obelisk, oczyściło teren i zamontowało specjalną tablicę.
O sprawie grobu zmarłych na cholerę żołnierzy pisaliśmy jako pierwsi w sierpniu 2021 roku.
Teraz na miejsce wybraliśmy się z Dariuszem Kaliną, jednym z autorów odkrycia.
– Samo miejsce i pomnik było znane już od dawna zarówno mieszkańcom, jak i turystom. Stoimy bowiem dokładnie kilkanaście metrów od wejścia na Górę Zelejową, która jest sztandarowym szlakiem turystycznym z Kielc do Chęcin. Pewnego dnia zadzwonił do mnie Karol Sierar i zapytał, czy nie moglibyśmy się tym zająć. Przyszliśmy na miejsce. Były tu wtedy straszne chaszcze. Obelisk był bardzo zaniedbany i uszkodzony. Rok wcześniej został przewrócony przez złodziei. Postanowiliśmy posprzątać teren, który się okazał cmentarzem. Tego nie widzieliśmy. Udało nam się odczytać inskrypcje na pomniku, że w tym miejscu mamy do czynienia z cmentarzem cholerycznym i nie dawało nam spokoju – tłumaczył.
Inskrypcja znajdująca się na pomniku brzmi: „Tu spoczywają Ciała tych, które Przez Cholerę Czyli Przez Karę Boską pochowani zostali Tak Dnia 20 czerwca R.P.1831".
Odkrywcy postanowili poszukać więcej informacji w księgach parafialnych kościoła św. Bartłomieja.
– Pod rokiem 1831 dotarliśmy do danych wskazujących, że cholera faktycznie była wtedy zmorą tych terenów. Wśród zmarłych na nią znajdujemy jednak nie mieszkańców Chęcin, ale więźniów i żołnierzy. Mają oni nazwiska, które nie powtarzają się w tej miejscowości w aktach chrztu i urodzin. Są też nazwiska obcokrajowców – zauważył Dariusz Kalina.
– Takie osoby i ten rok można skojarzyć z oblężeniem Warszawy przed pierwszymi przegranymi bitwami powstania w Warszawie. Zaczyna się wówczas dziać coś niepokojącego, a dodatkowo pojawia się cholera. Rozprzestrzenia się ona wśród żołnierzy przerażająco szybko. Cofnijmy się jednak na moment do lat przed powstaniem. Czasy napoleońskie zostawiły nam sieć szpitalnictwa wojskowego. Powstał wówczas między innymi Szpital Główny w Warszawie. Niestety, w trakcie zrywu niepodległościowego nie był w stanie zapewnić miejsca wszystkim rannym i chorym. Wówczas zdecydowano o powstaniu szpitali wojskowych w Busku-Zdroju, Jędrzejowie i Włoszczowie – tłumaczył.
Część wojskowych udała się więc na tereny dzisiejszego województwa świętokrzyskiego. Kielce odmówiły stacjonowania chorego wojska, więc żołnierze dotarli do Chęcin. Mogli oni trafić w jedno miejsce – do chęcińskiego więzienia, które znajdowało się na terenie dzisiejszego klasztoru franciszkanów.
– Wówczas spontanicznie powstały miejsca dla tych, którzy byli chorzy. Od żołnierzy zarażali się także mieszkańcy i obsługa więzienia. Ci, którzy zmarli pochowani są właśnie w tym grobie – dodał nasz rozmówca.
Stowarzyszeniu udało się przywrócić miejscu bardziej godną formę. Pieniądze na ten cel pochodziły m.in. ze zbiórki pieniędzy na cmentarzu. Odnowiono istniejący pomnik, dodano również specjalną tablicę i uprzątnięto teren.
– Udało nam się pomnik umyć, naprawić i uzupełnić. U góry widnieje krzyż katolicki wykonany na wzór istniejącego wtedy krucyfiksu na terenie więzienia. Jest flaga, którą umieścił pan Grzegorz Wiatr ze swoją drużyną patriotycznych ludzi, którzy tutaj dobrowolnie przychodzą i oddają część tym ludziom tutaj pochowanym. Chciałbym też podziękować panu Krzysztofowi Myślińskiemu za zaangażowanie w nasz projekt. Była to gigantyczna praca – dodał Dariusz Kalina.
LISTA OSÓB POCHOWANYCH POD GÓRĄ ZELEJOWĄ:
Żelichowski Sebastian żołnierz
Andrzej Liszka więzień
Mikołaj Rozworski żołnierz
Szczepan Bżdżeń więzień
Antoni Miklasiński żołnierz
Wincenty Waczyński żołnierz
Gertruda Banachowa więzień
Stanisław Chałużeński więzień
Jakób Smeżyński więzień
Wojciech Wachowicz żołnierz
Błażej Zalas żołnierz
Jan Klauza żołnierz
Jan Załębski żołnierz
Franciszek Simiński więzień
Paweł Smedeulski więzień
Michał Moric żołnierz
Kacper Miklasiński więzień
Józefa Krupska więzień
Walenty Szydłowski więzień
Marcin Kopera żołnierz
Jan Żurek więzień
Łukasz Straszek żołnierz
Franciszek Górski żołnierz
ad
Franciszek Pawlikowski żołnierz
Michał Sibielak więzień
Stanisław Wolny więzień
Tekla Mabianka więzień
Stanisław Wójcik więzień
Wincenty Golec więzień
Błażej Pascha więzień
Jan Święty więzień
Franciszek Marzec więzień
Jan Dokładański więzień
Wincenty Kaleta więzień
Piotr Przybyłek więzień
Piotr Strasiak więzień
Franciszek Wołczyński więzień
Franciszka Migasówna więzień
Błażej Miziński więzień
Tomasz Borowiec więzień
Mikołaj Górniak więzień
Franciszek Makieta więzień
Walenty Baran więzień
Jakób Grygołaytes podporucznik weteranów korpusowych
Paweł Mitela więzień
Wojciech Knapczyk więzień
Wawrzeniec Gorzkowski więzień
Walenty Kłębek więzień
Jan Budziszewski żołnierz
Tomasz Kaleta więzień
Stanisław Krupa więzień
Ignacy Piotrowski sierżant
Mikołaj Olearczyk żołnierz
Ignacy Dąbrowski żołnierz
Józef Dach więzień
Kazimierz Wróblewski więzień
Jakób Skórka żołnierz
Tomasz Machowski żołnierz
Józef Koło więzień
Jan Wypychała więzień
Wojciech Musiał więzień
Stanisław Prusiński żołnierz
Szymon Dziwak więzień
https://emkielce.pl/region/bohaterowie-powstania-listopadowego-upamietnieni-spoczywaja-w-checinach#sigProGalleriafcb4ceb945