KULTURA
Ryzykowali dla nich życie…
![Ryzykowali dla nich życie…](/media/k2/items/cache/ba92e7c8fcb2c797bf0662bbfd916cb3_XL.jpg)
![Ryzykowali dla nich życie…](/media/k2/items/cache/ba92e7c8fcb2c797bf0662bbfd916cb3_L.jpg)
„Zła się nie ulęknę” to tytuł wystawy o Polakach pomagających Żydom na Kielecczyźnie podczas II wojny światowej. Ekspozycja przygotowana przez Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie jest prezentowana w Przystanku Historia IPN.
Wystawa, na której poznamy relacje świadków i sylwetki osób ryzykujących w tych dramatycznych czasach życie dla drugiego człowieka, dzieli się na dwie części. Pierwsza zapoznaje nas z ogólnym zarysem historycznym i nawiązuje do bohaterskich mieszkańców Kielecczyzny, którzy z różnych względów nie doczekali się tytułu Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata, nadawanego przez izraelski Instytut Yad Vashem. Druga przedstawia osoby uhonorowane tym wyróżnieniem.
280 bohaterów
- Ekspozycja ma zwrócić uwagę na to, że niesienie komuś pomocy nie było wówczas takie proste. Wzięcie na siebie obowiązku ukrywania osoby narodowości żydowskiej wiązało się z ryzykiem wszelkich możliwych represji, włącznie ze śmiercią. Dobrze wiemy, że altruistyczna postawa w stosunku do drugiego człowieka wielokrotnie kończyła się tragicznie dla tych, który pomagali, i dla tych, których ratowano – mówi Ewa Kołomańska z Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich, autorka wystawy.
W gronie Sprawiedliwych znalazło się ponad 280 osób z Kielecczyzny. Jak na tak niewielki region jak nasz to naprawdę dużo, ale pomagających Żydom było znacznie więcej. - Jeśli osoba z danej rodziny otrzymała medal, to nie oznacza, że tylko ona spieszyła na ratunek. Pomoc układała się w cały łańcuszek. Nawet udawanie, że nie widzi się poruszenia w domu sąsiadów ukrywających Żydów było wsparciem – opowiada Ewa Kołomańska.
Niezwykłe historie
Maria Stolarska ze Staszowa wraz z rodziną przez ponad dwa lata przechowywała w piwnicy szesnastu Żydów. Tych ludzi trzeba było wyżywić, oprać, usunąć nieczystości. Proza życia. By jakoś wytłumaczyć większą ilość kupowanego jedzenia czy robionego prania, pani Maria założyła bar.
- Z kolei w Mostkach rodzina Jedynaków ukrywała trzech pracowników skarżyskiej fabryki Hasag. Jednym z nich był Aleksander Moksel, który – by przetrwać - podawał się za męża córki Jedynaków. W Ostrowcu Świętokrzyskim Ewelina Lipko-Lipczyńska wraz z całą rodziną pomagała Żydom, ale medal Sprawiedliwego dostała tylko ona. Co ciekawe, jej szwagier był z pochodzenia Tatarem, załatwiał metryki muzułmańskiej gminy wyznaniowej. Również w Ostrowcu ratunek znalazł kuzyn Władysława Szpilmana, Leo – opowiada Ewa Kołomańska.
Maria Bogdanowicz, Maria Chodnikiewicz, rodzina Bażantów to tylko niektórzy kielczanie ratujący Żydów podczas II wojny światowej. W mieście pomoc zapewniali także księża katedralni.
- O nich się nie mówi, ale aktywnie włączyli się w wydawanie metryk aryjskich, wymaganych do wyrobienia kenkarty, czyli dokumentu tożsamości wystawianego przez okupacyjne władze Niemiec. W takich sprawach współpracowały też ze sobą punkty kontaktowe Polskiego Państwa Podziemnego – wyjaśnia Ewa Kołomańska. Z zebranych relacji wiemy, że uratowani ludzie darzyli ogromnym szacunkiem Polaków, którzy im pomogli. Byli też tacy Żydzi, którzy zniknęli bez śladu dopiero wtedy, gdy do kraju wkroczyła Armia Czerwona.
***
Z opowieściami o innych, bardziej lub mniej znanych osobach i zdarzeniach z tamtych mrocznych lat zapoznamy się odwiedzając Przystanek Historia przy ulicy Warszawskiej. Zainteresowani powinni się pospieszyć, ponieważ wystawa o Polakach ratujących Żydów na Kielecczyźnie czynna jest tylko do końca marca.
Dariusz Skrzyniarz
https://emkielce.pl/kultura/ryzykowali-dla-nich-zycie#sigProGalleria533468bfa2
![[FOTO] Znamy zwycięzców jubileuszowego „Off Fashion”](/media/k2/items/cache/292a5d2ad331e09da5c5fa84e845fae7_L.jpg)
![[FOTO] W Kielcach trwa jubileuszowe święto mody](/media/k2/items/cache/66574b16e64e872d05e667caa2963eac_L.jpg)
![Uczestniczka The Voice of Poland wydała singiel. Posłuchaj piosenki](/media/k2/items/cache/a446444caba13030b1f0d922a4cccfeb_L.jpg)
![Trwają Chopinowskie Inspiracje 2024. Kolejny koncert w sobotę](/media/k2/items/cache/3eb7b7406dfcbc4e94f6c955b6fc2103_L.jpg)
![Największy koncert w wakacje? Mamy bilety! Nadchodzi Od Nowa Festiwal](/media/k2/items/cache/a715737c400261865ab7d00234ccacb9_L.jpg)
![W Filharmonii będzie „Nie tylko klasycznie”](/media/k2/items/cache/7e7d16e7dac0895fec51b667af9fde8f_L.jpg)
![Wakacyjne akcje w Muzeum Historii Kielc](/media/k2/items/cache/32bbe3a3baf1d1acd53343b6554e569f_L.jpg)
![Obejrzeli film „Biała Odwaga”. Pokaz poprzedził komentarz historyka IPN](/media/k2/items/cache/5756a926c0d3c2cfc219892fb445bc89_L.jpg)
![W Busku-Zdroju rusza „Lato z Chopinem”. Zobacz program](/media/k2/items/cache/8cd4765478ef192b2fa3a92ca8037733_L.jpg)