"Powstała by żyć". Wystawa na Placu Wolności

Pokolenie, o którym mowa to ludzie różnych stanów i o różnych sympatiach politycznych, zarówno żołnierze walczący pod znakiem Orła Białego na wielu frontach I wojny światowej, jak i politycy, działacze społeczni, nauczyciele oraz twórcy kultury.

Wystawa opowiada o wysiłku zbrojnym rozpoczętym w sierpniu 1914 roku przez Legiony Polskie u boku Austro-Węgier, o Korpusach Polskich w Rosji oraz Błękitnej Armii generała Józefa Hallera, sformowanej we Francji, m.in. dzięki szerokiej mobilizacji amerykańskiej Polonii. Przedstawia też zarys towarzyszącej walce intensywnej działalności politycznej i dyplomatycznej, której rezultatem było np. podpisanie w imieniu Polski przez Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego Traktatu Wersalskiego kończącego I wojnę światową.

Na wystawie ukazano proces narodzin państwa polskiego rozpoczęty w listopadzie 1918 roku, w tym formowania się jego demokratycznego ustroju, zwieńczonego uchwaleniem przez Sejm Ustawodawczy konstytucji z 17 marca 1921 roku. Przypomniano okoliczności kształtowania się granic Rzeczypospolitej w ogniu walk toczonych z Ukraińcami o wschodnią Galicję, z Czechami o Śląsk Cieszyński i Litwinami o Wileńszczyznę i Suwalszczyznę, a także w wyniku powstań przeciwko Niemcom w Wielkopolsce i na Śląsku. Decydujące dla obrony niepodległości oraz ustalenia granicy wschodniej okazało się zwycięstwo w wojnie z bolszewikami przypieczętowane Traktatem Ryskim z 18 marca 1921 roku. Odrodzona w ten sposób, po 123 latach niewoli, Rzeczpospolita miała wielokulturowy i wieloetniczny charakter, bo obok Polaków zamieszkiwali ją także Ukraińcy, Żydzi, Białorusini, Niemcy i inne mniejszości narodowe.

Na wystawie prezentowane są archiwalne zdjęcia, plakaty i mapy, którym towarzyszą cytaty z wypowiedzi uczestników ówczesnych wydarzeń, m.in. Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i premiera Wincentego Witosa. Wystawę będzie można oglądać do 24 maja.