Niełatwa droga księdza Henryka Peszki

Ksiądz Henryk Peszko pochodził z okolic Rzeszowa, jednak wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego diecezji kieleckiej i został wyświęcony w 1937 roku. Prowadził on duszpasterstwo w Jędrzejowie, Busku-Zdroju oraz Kielcach. W swoich kazaniach podkreślał wartość patriotyzmu i angażował się w działalność konspiracyjną Polskiego Państwa Podziemnego.

– Nieznajomość historii oddała ludzi od prawdy. Bez znajomości historii nie ma prawdziwej oceny współczesnych wydarzeń. Cieszę się, że przypomniano ks. Henryka Peszko. Urodził się na Podkarpaciu, ale był darem dla tej ziemi. Tu służył Bogu i ludziom – tłumaczy biskup Jan Piotrowski.

Pod pseudonimem „Wicher” służył jako kapelan Armii Krajowej oraz Czwartego Pułku Piechoty Legionów AK w 1944 roku, gdy partyzanci szli na pomoc Powstańcom Warszawskim. Został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari oraz awansowany do stopnia majora. Po II wojnie światowej za aktywność konspiracyjną był więziony i represjonowany. Odrzucił on także propozycje współpracy.

– Takie osoby zawsze odgrywają bardzo ważną rolę w społeczeństwie, ponieważ oni wskazują nam drogę z racji na swoje talenty i odwagę. Księdza Peszkę poznałem jako kleryk i młody ksiądz. Po święceniach kapłańskich, to właśnie z jego rąk otrzymałem jurysdykcję, dokument który pozwalał mi wypełniać obwiązki duszpasterza. Przypominam sobie jego postać jako człowieka, który w diecezji pełnił ważne funkcje  – wspomina biskup Andrzej Kaleta.  

Wspomnienia księdza Henryka Peszki zredagowali Ryszard Gryz oraz Karolina Święcich.

– Wśród osób aresztowanych w sprawie biskupa Kaczmarka był także ksiądz Henryk. Spędził on w więzieniu ponad 1000 dni. Po uwolnieniu nie został on skazany w lutym 1955 roku. Potem pełnił rozmaite funkcje w Kurii Kieleckiej. Przede wszystkim przez wiele lat był jej kanclerzem. Cały czas był mocno zaangażowany w kontakty ze środowiskami niepodległościowymi – mówi Ryszard Gryz, profesor w Instytucie Historii UJK w Kielcach.

W trakcie spotkania promocyjnego książkę Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał odznaczenia. Wojciech Lesiak, przedtawiciel ten instytucji wręczył Medal Pro Bono Patria: dr Dorocie Koczwańskiej Kalicie, naczelnikowi Delegatury IPN w Kielcach i dr Markowi Jedynakowi, historykowi z IPN Kielce. Zaś medale Pro Patria otrzymali: Andrzej Dąbrowski, dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach, dr Jan Główka, wieloletni dyrektor Muzeum Historii Kielc, ks. dr Tomasz Gocel, dyrektor Archiwum Diecezji Kieleckiej, prof. Ryszard Gryz, historyk z UJK, Wiesława Rutkowska, dyrektor Archiwum Państwowego w Kielcach.