Co powoduje niepłodność?

Niepłodność nie równa się bezpłodności

Oba te pojęcia są czasem stosowane zamiennie, jednak trzeba wiedzieć, że znaczą zupełnie coś innego. Bezpłodność to nieodwracalna i trwała niezdolność do posiadania potomstwa. Niepłodność z kolei to stan, który można leczyć. Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, o niepłodności można mówić w sytuacji, gdy para nie uzyskuje ciąży po 12 miesiącach aktywnego współżycia. Wtedy warto skonsultować się z lekarzem. Warto zrobić to szybciej – już po około 6 miesiącach – jeśli w przeszłości występowały problemy z płodnością, kobieta ma więcej niż 30-35 lat lub w każdej innej sytuacji wzbudzającej niepokój.

Najlepiej od razu zgłosić się do kliniki leczenia niepłodności – w takich ośrodkach możliwe jest dokładne zbadanie przyczyn problemów z zajściem w ciążę i wdrożenie odpowiedniej terapii. Diagnostyka i leczenie to zawsze kwestia indywidualna – zestaw badań i metod leczenia jest inny w przypadku każdej pary.

Przyczyny niepłodności u kobiet

Kobieca niepłodność ma często podłoże endokrynologiczne. Zaburzenia hormonalne mogą zaburzać cykl menstruacyjny, w tym szczególnie jego kluczowy etap – owulację. Dla przykładu nieodpowiednie stężenie hormonów regulujących cykl – FSH, LH – może zablokować uwolnienie komórki jajowej z jajnika. Powodem takich zaburzeń mogą być dysfunkcje gruczołów wydzielających hormony (np. jajników, przysadki mózgowej) lub choroby narządów rodnych. Cały cykl reguluje skomplikowana sieć zależności hormonalnych, dlatego nawet drobne nieprawidłowości mogą negatywnie wpłynąć na całościowo rozumianą płodność.

Na obniżenie płodności u kobiet wpływają również niektóre choroby o podłożu endokrynologicznym, takie jak zespół policystyczny (PCOS). Objawy PCOS to najczęściej nieregularne miesiączki lub ich brak, cykle bezowulacyjne, a także problemy z gospodarką cukrową, łysienie typu męskiego, czy choroby skórne. W przebiegu tej choroby nie dochodzi do owulacji, przez co na jajnikach gromadzą się torbiele powstałe z nieuwolnionych komórek jajowych. Dowiedz się więcej na temat PCOS i jego objawów: https://gameta.pl/blog/pcos-przyczyny-objawy-i-sposoby-leczenia/ 

Inne choroby mogące powodować niepłodność to endometrioza (występowanie endometrium – warstwy wyścielającej jamę macicy – poza jamą, na innych narządach), czy wrogość śluzu szyjkowego (który neutralizuje plemniki).

Problemy z uzyskaniem ciąży u kobiet mogą być także wynikiem wad anatomicznych narządów np. dwurożności czy łukowatości lub wcześniejszych zabiegów chirurgicznych w obszarze jamy brzusznej.

Skąd wynika męska niepłodność?

W przypadku mężczyzn niepłodność jest najczęściej związana z nieprawidłowościami nasienia. Mogą dotyczyć niedostatecznej liczby plemników w ejakulacie, ich nieodpowiedniej budowy czy zdolności do poruszania się. Badaniem, które pozwala określić wszystkie kluczowe dla płodności parametry jest seminogram, czyli analiza nasienia.

Na płodność mogą wpływać urazy oraz niektóre choroby jąder. Przykładem są żylaki powrózka nasiennego. Poszerzone naczynia krwionośne powodują wzrost temperatury w jądrach, co ma negatywny wpływ na spermatogenezę (proces produkcji plemników). Przeczytaj więcej na temat żylaków powrózka nasiennego: https://gameta.pl/blog/zylaki-powrozka-nasiennego/ 

Do potencjalnych przyczyn niepłodności trzeba dodać także infekcje (bakteryjne, wirusowe, grzybicze) układu moczowo-płciowego, a także osłabienie organizmu wynikające z nieodpowiedniego trybu życia. Ostatnia kwestia może dotyczyć także kobiet – odżywianie, brak lub nadmierna aktywność fizyczna, używki lub nadmierny stres mają istotny wpływ na organizm w kontekście płodności.

Jak leczy się niepłodność?

Współczesna medycyna dysponuje wieloma metodami leczenia niepłodności. To, jakie zostaną wdrożone, zależy od przyczyny problemu, wieku, wcześniejszej historii ginekologicznej i wielu innych czynników. Mogą być to na przykład:

• Leczenie farmakologiczne – lekami można wyrównać stężenie niektórych hormonów, wyleczyć infekcje lub niektóre choroby, takie jak wrogi śluz szyjkowy. 
• Leczenie chirurgiczne – współcześnie to zwykle małoinwazyjne metody mikrochirurgiczne, niewymagające hospitalizacji. W ten sposób usuwa się na przykład mięśniaki, polipy i zrosty w obrębie żeńskich narządów lub żylaki powrózka u mężczyzn.
• Metody rozrodu wspomaganego.