Zatrzymać się na „Przystanku Historia”

– W mediach mówił pan o potrzebie edukacji historycznej. Będzie ją spełniał ośrodek IPN „Przystanek Historia” przy ulicy Warszawskiej 5 w Kielcach. 

– Jestem pod wrażeniem kieleckiego „Przystanku Historia”. W Polsce istnieją 23 podobne ośrodki, ale tutaj chce się być. Pomysł został bardzo ciekawie zrealizowany i może być przykładem tego, jak o historii mówić młodemu pokoleniu. Powinny korzystać z niego inne miasta. Zdaję sobie sprawę, że jest to efekt pracy wielu ludzi. Nie byłoby również takiej lokalizacji, gdyby nie życzliwość prezydenta Wojciecha Lubawskiego.

– Dlaczego nauczanie historii jest tak ważne? 

– Aby zniszczyć naród, trzeba go zmusić do zapomnienia o własnej przeszłości. Dlatego każdy zaborca i okupant zakazywał nauki historii. Mieliśmy nie pamiętać o zwycięstwach, zatracić tożsamość narodową. Na szczęście ta strategia nigdy się nie udała. W XIX wieku ostoją polskości były dwory szlacheckie i rodziny, w których mówiono po polsku. Podczas II wojny prowadzone było tajne nauczanie – fenomen na skalę światową. W czasach nam bliższych o nauczanie prawdy historycznej w szkole upomniała się "Solidarność". Działał drugi obieg wydawniczy, dzięki któremu drukowano i kolportowano tysiące gazet i książek. Przekazywano w nich prawdę przemilczaną przez oficjalne czynniki. 

– Otwierając „Przystanek Historia” przypomniał pan historię Kielecczyzny. Tutaj zainteresowanie historią jest bardzo duże, a wynika z faktu, że od przeszło tysiąca lat tu zawsze była Polska. 

– To prawda. Historia Kielc i ziemi świętokrzyskiej jest bardzo bogata. Sięga nie tylko minionych lat, ale również odległych wieków. Nawiązałem do Powstania Styczniowego. Ono przecież zaczęło się na ziemi świętokrzyskiej. Tutaj toczyła się kampania dowodzona przez Mariana Langiewicza, z którą kojarzą się takie miejscowości, jak Wąchock, Bodzentyn, Święty Krzyż, Małogoszcz. Wcześniej na tej ziemi działał ksiądz Piotr Ściegienny, który uczył chłopów, czym jest niepodległość Polski. Na tej ziemi, w 1914 roku, marszem kadrówki Józefa Piłsudskiego rozpoczęła się droga do odzyskania niepodległości. Podczas II wojny światowej walczyli tu legendarni partyzanci, jak Jan Piwnik „Ponury”. Mieszkańcy ziemi świętokrzyskiej zapłacili wysoką cenę za wierność Polsce. Kultywowali jednak pamięć o bohaterach i przekazywali z pokolenia na pokolenie pomimo tego, że władze komunistyczne próbowały ją wymazać. Taką właśnie rolę ma pełnić „Przystanek Historia” – miejsca, w którym przedstawia się historię i o niej się dyskutuje. 

– Podczas otwarcia ośrodka wywiązała się dyskusja o zamkniętych i otwartych okiennicach, kiedy w 1914 roku do Kielc wkraczała kadrówka Józefa Piłsudskiego. Czy chodzi o to, aby się spierać o historię? 

– Oczywiście. Powiedziałem: „Mówi się, że strzelców w Kielcach witały zamknięte okiennice”. Nie wiedziałem, że to wywoła tak żywą reakcję obecnych. Te słowa sprowokowały do dyskusji i pokazały, czym jest historia. Senator Krzysztof Słoń, nawiązując do tych rzekomo zamkniętych okiennic, wskazał, że „Przystanek Historia” ma otwarte okna i nie ma nawet firanek. Przechodnie mogą bez przeszkód zajrzeć i wstąpić, do czego zachęca nawet znak postawiony na ulicy. 

– Kielecka delegatura IPN bardzo prężnie działa. Czy jest szansa, aby przekształciła się w oddział? 

– Wszystko wskazuje na to, że tak. Jeśli będziemy mieli odpowiednie środki, to uczynię wszystko, aby w Kielcach powstał oddział. Wynika to z historycznego bogactwa tej ziemi i zespołu zaangażowanych ludzi, którzy tutaj pracują. Kielcom należy się oddział Instytutu Pamięci Narodowej. 

– Dziękuję za rozmowę. 

Katarzyna Bernat