Grób Nieznanego Żołnierza w Kielcach

Są takie epizody w dziejach stolicy województwa świętokrzyskiego, które mimo swojego historycznego znaczenia, nie są szerzej znane. Ba! Czasami nie wiedzą o nich również osoby zainteresowane dziejami naszego miasta. Takim wydarzeniem z pewnością była uroczystość, która odbyła się w pewien kwietniowy, a zarazem wielkanocny dzień międzywojenny.

Nieznanemu żołnierzowi…

Idea powstawania grobów nieznanego żołnierza była niezwykle popularna w czasach po pierwszej wojnie światowej. Chciano w ten sposób uhonorować setki tysięcy ofiar największego wówczas konfliktu w dziejach. Pierwszy taki monument powstał w Paryżu. Jego inicjatorem był Fryderyk Simon, francuski działacz i patriota. Stracił w trakcie wojny trzech synów, których ciał nigdy nie odnalazł. Dokładnie 28 stycznia 1921 roku do grobowca pod Łukiem Triumfalnym złożono ciało jednego z niezidentyfikowanych żołnierzy I wojny światowej. Jakiś czas później podobny grób powstał w Londynie.

Idea grobu nieznanego żołnierza przeniosła się również na grunt polski. Pierwsze takie miejsce powstało w Łodzi 22 marca 1925 roku z inicjatywy Bolesława Fichny, działacza społeczno-politycznego. Pomnik zaprojektował Stanisław Kazimierz Ostrowski, który w tym czasie pracował nad Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Monument odsłonił generał Władysław Sikorski. Od tamtego wydarzenia, w Polsce powstawały kolejne miejsca upamiętniające anonimowych żołnierzy z frontów I wojny światowej.

W Kielcach

Myliłby się jednak ten, kto uznałby, że kolejny był Grób Nieznanego Żołnierza w  Warszawie. Drugie takie miejsce w naszym kraju powstało… w Kielcach.

– Druga taka inicjatywa pojawiła się w Kielcach. Co ciekawe, ten najbardziej znany Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie był dopiero trzeci – tłumaczy Krzysztof Myśliński z Muzeum Historii Kielc.

W stolicy regionu płyta na Rynku została zamontowana w Wielkanoc, 12 kwietnia 1925 roku. Postawił ją w tajemnicy Związek Legionistów Polskich. Widniał na niej napis: „Nieznanemu Żołnierzowi” z datą wydarzenia.

– Chciano w ten sposób upamiętnić legionistów. Wmurowana była w miejscu, gdzie dziś są zrobione ławki przed wejściem do Urzędu Miasta. Czy były tam prochy lub ziemia z miejsc walk legionowych? Trudno powiedzieć – dodaje Myśliński.

W listopadzie 1934 roku płyta została przeniesiona na Cmentarz Wojsk Polskich 1863-1921 i ustawiona przed pomnikiem Bohaterom walk o niepodległość Polski. Oglądać ją możemy do dziś. Na Rynku odsłonięto nową tablicę, którą zniszczyli Niemcy we wrześniu 1939 roku.

Warszawa

A co z najsłynniejszym, warszawskim Grobem Nieznanego Żołnierza? Otóż został odsłonięty dopiero 2 listopada 1925 roku pod kolumnadą, istniejącego jeszcze, Pałacu Saskiego. Wówczas złożono do niego szczątki bezimiennego żołnierza, sprowadzone podczas specjalnej ceremonii z Cmentarza Obrońców Lwowa.