Godnie i z szacunkiem

– Święto Flagi Narodowej obchodzimy od kilku lat. Przypomnijmy jego symbolikę.

– Barwy biało – czerwone towarzyszą nam od początku rycerstwa polskiego. Początkowo używano barw biało – karmazynowych. Jednak uzyskanie barwnika karmazynowego było bardzo kosztowne, więc stosowano barwę zastępczą – ceglasto czerwoną.

– Barwy narodowe noszą żołnierze na mundurach.

– Na mundurach galowych i wyjściowych nosimy godło, czyli białego orła na czerwonym polu. Natomiast naszywki z flagą mamy na mundurach polowych. Mundur podnosi nasze poczucie patriotyzmu i zobowiązuje do kulturalnego zachowania, wypowiadania się, postępowania, a nawet myślenia. Symbole narodowe identyfikują nas. Jeśli spotkam Polaka, którego nie znałem, a jesteśmy w środowisku międzynarodowym, to staje się on moim kolegą.

– Przypomnijmy, że flaga musi być eksponowana godnie i z szacunkiem.

– Przywiązanie do symboli narodowych oraz szacunek dla nich jest wyrazem naszego patriotyzmu. Dlatego flaga musi być czysta, wyprasowana, powieszona godnie we właściwym miejscu. Dodam, że w kodeksie karnym są zapisy, że jeśli ktoś zrywa, niszczy, doprowadza do uszkodzenia symbole narodowe podlega karze grzywny, ograniczenia lub nawet pozbawienia wolności.

– Święta państwowe, takie jak rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja, odbywają się z ceremoniałem wojskowym. Obecność wojska dodaje im splendoru. Czym jest ceremoniał?

– Jest to kodeks zachowania żołnierza podczas uroczystości państwowych, patriotycznych, patriotyczno – religijnych oraz religijnych. Ceremoniału należy przestrzegać od chwili pojawienia się wojska na uroczystości. Pierwszym jego elementem jest wejście pododdziałów na miejsce uroczystości. Później jest oczekiwanie na gości honorowych i złożenie meldunku. Meldunek jest składany przez dowódcę uroczystości, innemu żołnierzowi starszemu stopniem lub wyższemu stanowiskiem oraz prezydentowi RP, marszałkom senatu i sejmu jak również ministrowi obrony narodowej lub osobie w randze ministra. Po tym następuje podniesienie flagi państwowej na maszt i – zależnie czy jest to święto państwowe czy uroczystość wojskowa – odgrywany jest hymn państwowy lub sygnał Wojska Polskiego.

– Jak w tym podniosłym momencie należy się zachować?

– Pododdziały wojskowe podczas podnoszenia flagi państwowej na maszt oddają honory. Natomiast cywilni uczestnicy powinni zachować powagę. Podczas hymnu jeśli ktoś dotychczas siedział powinien wstać.  Mężczyzna powinien zdjąć nakrycie głowy (nie dotyczy sytuacji, gdy są intensywne opady lub jest zimno). Nie powinno się wtedy krzyczeć, przemieszczać się, jeść lub pić. Ogólnie należy przyjąć postawę swobodną wyprostowaną i być skierowanym w kierunku flagi. Do flagi nie stoimy plecami lub bokiem. Kiedy jest podnoszona na maszt podążamy za nią wzrokiem.

– Dowodzi pan uroczystościami i obserwuje zachowania ludzi. Jakie są najczęstsze błędy?

– Najbardziej przykre jest jeśli wśród widzów pojawią się osoby nietrzeźwe, które nie potrafią zapanować nad swoimi emocjami i zachowują się niestosownie. Dość często rodzice lub opiekunowie nie zwracają uwagi na to, co robią ich pociechy. Jeśli jeszcze dzieci nie chodzą do przedszkola, to można pewne postawy wybaczyć, ale jeśli zaczynają proces szkolny to należy kształtować w nich poczucie patriotyzmu i zwracać im uwagę na to, co się wokół nich dzieje.

– Czym jest wojskowa asysta honorowa?

– Obejmuje ona różne formy wojskowej obecności podczas uroczystości. Na przykład poczet flagowy, posterunek honorowy, kompania honorowa. W skład wojskowej asysty honorowej wchodzi żołnierz czytający apel pamięci oraz żołnierze składający kwiaty. Najważniejszym elementem przykuwającym wzrok podczas uroczystości jest pododdział honorowy, któremu towarzyszy poczet sztandarowy ze sztandarem jednostki wojskowej.

– Czym jest apel pamięci?

– Jest to historyczne wspomnienie ludzi, którzy dla danej społeczności lub obchodzonej uroczystości, święta, wydarzenia zasłużyły się w znaczny sposób. Wymieniani są bohaterowie z regionu, w którym apel jest odczytywany. W województwie świętokrzyskim wspominamy więc tych bohaterów, którzy tutaj żyli, walczyli, polegli za daną sprawę. Ten element kończy się apelem skierowanym do młodych ludzi, aby pamiętali o przeszłości.

– Apel pamięci połączony jest z  salwą honorową. Jakie ona ma znaczenie?

– Salwa honorowa jest ukoronowaniem apelu pamięci. Samodzielnie istnieć nie może. Jest to wspomnienie czynu wojskowego tych, którzy polegli: żołnierzy, bohaterów, obywateli oraz uszanowanie obecnych żołnierzy.

– Po salwie jest ceremonia składania wieńców przez różne delegacje: państwowe, samorządowe, społeczne, patriotyczne.

– Jest to kolejny element uszanowania pamięci tych, którzy już nie żyją. Nie należy więc traktować składania wieńców jako promocji osoby lub środowiska. To powinien być wyraz szacunku od obecnie żyjącym dla tych, którzy zmarli.

– Po ceremonii składania wieńcy orkiestra odgrywa hymn: „Śpij kolego”.

– Dla nas wojskowych to jest wysokiej rangi element uroczystości, ponieważ pieśń ma zadanie budzić pamięć w społeczeństwie. Nie wiadomo o kim jest ta pieśń, ale ma przypominać, że ci, których honorujemy już nie żyją.

– Uroczystości kończy Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego, czyli Marsz Pierwszej Brygady.

– Została wprowadzona w 2007 roku decyzją Ministra Obrony Narodowej. To odwołanie do chlubnych tradycji oręża polskiego. Każda uroczystość z udziałem wojskowej asysty honorowej kończy się właśnie tą pieśnią.

– W tym roku obchody 228 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja w Kielcach będzie podkreślała defilada. Pan nią dowodzi...

– Nie tyle dowodzi, ile rozpoczyna i kończy. Defilada pozwala prezentować się wojsku w jak najlepszy sposób czyli w całej krasie. Podczas defilady chcemy pokazać barwy, kunszt musztry i synchronizacji. Ponadto defilada oddziałuje również emocjonalnie na otoczenie. Ludzie mogą podziwiać wojsko, uśmiechają się, a niejednemu łezka w oku się zakręci. Generalnie defilada podnosi rangę wydarzenia, poczucie dumy narodowej i patriotyzmu. Zapraszam więc do obejrzenia defilady podczas uroczystości Święta Konstytucji 3 Maja w Kielcach.

– Dziękuję za rozmowę.

Katarzyna Bernat

Więcej w audycji: „Temat do rozmowy” 2 maja, godz. 20 w Radiu eM Kielce.