Ulmowie na wystawie

Na ekspozycji pt. „Samarytanie z Markowej. Ulmowie - Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” znalazły się fotografie oraz dokumenty ilustrujące życie rodziny rodziny z Podkarpacia. Podczas II wojny światowej Ulmowie ponieśli śmierć za ukrywanie ośmiorga Żydów z rodzin Didnerów, Grunfeldów i Goldmanów.

Wystawę otwiera mapa Markowej. Zaznaczono na niej miejsca, gdzie przed wojną mieszkali Żydzi, oraz polskie domy, w których byli oni ukrywani podczas okupacji niemieckiej. Przedstawiono także przedwojenne losy Ulmów. Na zdjęciach widać ich w trakcie prac rolniczych, wśród członków miejscowej spółdzielni mleczarskiej i amatorskiego zespołu teatralnego. Większość zdjęć, prezentowanych na planszach wystawowych, jest autorstwa Józefa Ulma zamordowanego przez żandarmów niemieckich.

O czasach okupacji niemieckiej, w jakich przyszło żyć Polakom, przypominają m.in. obwieszczenia informujące o karach za pomoc Żydom. Tu warto zaznaczyć, że tylko w Polsce z wszystkich okupowanych państw przez Niemcy, za pomoc Żydom groziła kara śmierci. Według historyków, w czasie okupacji niemieckiej co najmniej 1600 Polaków z terenu obecnego woj. podkarpackiego ukrywało ok. 2900 Żydów. Niemcy zamordowali tam ok. 200 Polaków ratujących Żydów. W całej Polsce prawdziwej liczby Polaków zamordowanych lub w inny sposób represjonowanych za pomoc Żydom zapewne nigdy nie poznamy. Dokładnej liczby nie da się ustalić. Niektórzy badacze uważają, że ocalenie jednego życia wymagało współpracy nawet dwudziestu i więcej osób.

Na wystawie prezentowane są także fotografie Żydów mieszkających przed wojną w Markowej, wpisy w parafialnej księdze zmarłych, zaświadczające o tragicznej śmierci rodziny Ulmów, a także dyplom o przyznaniu Wiktorii i Józefowi Ulmom tytułu „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.

Wystawa została przygotowana w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej.

W 1995 r. Wiktorię i Józefa Ulmów zaliczono w poczet Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2003 r. Kościół katolicki rozpoczął ich proces beatyfikacyjny. 17 marca 2016 r. w Markowej otwarte zostało Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów.