Ks. Andrzej Kwaśniewski: Zjawisko łez na ikonie Matki Bożej w Dzierzgowie

Dzierzgów, to miejscowość, której początki sięgają średniowiecza. W 2025 roku parafia obchodzi 700-lecie istnienia. W kościele parafialnym znajduje się bizantyńska ikona Matki Bożej z przełomu XVI i XVII wieku. W 1664 roku na ikonie odnotowano zjawisko łez. Jest to opisane w dokumentach. Jakich?

Jeden to jest dokument archiwalny, który znajduje się w archiwum parafialnym. On był znany w parafii i diecezji w odpowiednich opracowaniach. Wiedział o nich ks. prof. Daniel Olszewski. Natomiast w ostatnim czasie okazało się, że w Bibliotece Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku znajduje się druk ulotny złożony z dwóch niepełnych kart druku, czyli taka staropolska ulotka. Zawiera ona dokładną historię. Druk był wydany  szybko, kiedy jeszcze nie było ustalone znaczenie tego zjawiska. Informacja została spisana,wydrukowana i rozeszła się po całej ówczesnej Rzeczpospolitej.

Dlaczego ten druk znalazł się w Gdańsku?

Tego nie ustaliłem. Jest to jeden najlepiej zachowany z tego okresu. Być może gdzieś są jeszcze inne. Oczywiście w bibliografii Karola Estreichera ten druk nie był odnotowany. Nie był znany. Jest to więc pewnego rodzaju odkrycie bibliograficzne. Zależało mi, aby to źródło opracować i opisać. Powstał artykuł naukowy, który jest dostępny na platformach internetowych.

Co opisuje ten druk, do którego ksiądz dotarł?

Niezwykłe zjawisko z 1664 roku. Wieczorem 22 lipca 1664 roku sługa kościelny w czasie zwykłych czynności wokół świec na ołtarzu, zauważył wypływającą ciecz z prawego oka ikony Matki Bożej. Wzbudziło to jego zainteresowanie. Zawiadomił o tym proboszcza i wikariusza, którzy przyglądali się temu zjawisku. Proboszcz to ks. Jan Dubrawski i wikariusz ks. Tomasz Łyczborski. Jest to XVII wiek, duchowieństwo diecezji krakowskiej.

            Te mokre miejsca, które znajdowały się na obrazie, zaczęto wycierać. Ale po wytarciu okazało się, że jeszcze przez dwa kolejne dni również pojawiało się to zjawisko. Uznano to za łzy Matki Bożej. Oczywiście nie było wtedy możliwości badań laboratoryjnych. Jednak gdy nie ustawało to zjawisko, zaczęto je uznawać w kategoriach nadprzyrodzonych, ponieważ ta ciecz wydobywała się z oczu Matki Bożej. Były to wyraźne strumyki, tak jest wyrażone w tym druku ulotnym - "strumyczki, które płynęły z oczu Matki Bożej". Wycierano to puryfikaterzem, czyli płótnem, które służy do wycierania kielicha i pateny.

            Następnego dnia 23 lipca rozgłoszono to wydarzenie i zebrali się świadkowie. Była to przede wszystkim okoliczna szlachta oraz ludzie z innych stanów.  Chodziło o to, aby nie tylko księża oglądali to zjawisko, ale także świeccy świadkowie. Ludzie ci, przyglądali się tym łzom Matki Bożej. Spowodowało to ogromne poruszenie w okolicy. Przybywali nowi ludzie, aby zobaczyć zjawisko.

Zjawisko łez miało miejsce 22-24 lipca i 26 lipca 1664 roku. Jak zareagował na nie Kościół Katolicki?

Dzięki komunikacji z Krakowem, szybko udało się dotrzeć do biskupa krakowskiego, wówczas był nim Andrzej Trzebicki. Biskup natychmiast wysłał komisję wybitnych teologów, która zaczęła przesłuchiwać świadków i obserwować to zjawisko. Komisja taka pełni rolę dokumentacyjną, a następnie krytycznie bada i ocenia samo zjawisko, czy nie jest ono efektem fałszerstwa, aby móc stwierdzić jego wiarygodność.

            Dlatego po zauważeniu zjawiska, proboszcz zwołał licznych świadków oraz zaprosił komisję biskupią z Krakowa do jego zbadania i udokumentowania, aby biskup i proboszcz uzyskali potwierdzenie, czy jest to zjawisko nadprzyrodzone czy jakieś przywidzenia. 

Co działo się później?

W pamięci ludzkiej przetrwała świadomość, która do dziś powoduje ruch pielgrzymkowy. Natomiast działanie Kościoła hierarchicznego jest takie, że biskup Andrzej Trzebicki, opisał i nie wprowadził żadnych ograniczeń w związku z szerzącym się kultem Matki Bożej w Dzierzgowie. Był to kult oddolny, wspierany przez proboszczów. Zachęcam więc naszych czytelników, aby przyjechali do Dzierzgowa i pomodlili się przed ikoną Matki Bożej.

Dziękuję za rozmowę.

Katarzyna Bernat

Więcej w audycji "Tak Wierzę" we wtorek 2 września o godz. 20 w Radiu eM Kielce.