[VIDEO] Niezwykłe odkrycie. Ogromne cmentarzysko megalityczne w Dębianach

Czworokątna konstrukcja, która sprowadziła archeologów do tego miejsca pochodzi najprawdopodobniej z IX-X wieku.

– To najbardziej tajemnicze znalezisko na tym stanowisku. Do tej pory nie wiemy, jaką dokładnie funkcję pełniło. Znajduje się w bliskim sąsiedztwie grodziska średniowiecznego w Stradowie, które z kolei jest absolutnie wyjątkową lokalizacją w skali naszego kraju. Bez wątpienia obydwa te miejsca są ze sobą powiązane – mówi Jan Bulas, krakowski archeolog.

Poza monumentalną, kwadratową konstrukcją, zaobserwowaną na zdjęciach satelitarnych, znajduje się tam rząd charakterystycznych grobowców megalitycznych. Liczą one 40-50 metrów długości. Były usypywane z ziemi w kształt wydłużonego trapezu, a ich ściany wzmacniano drewnianymi palisadami. Jeden z odkrywców, archeolog Marcin Przybyła, ocenia, że może to być jedno z największych cmentarzysk megalitycznych na terenie Polski. 

– Wykonaliśmy badania powierzchniowe i w czasie tej prospekcji odkryliśmy również zabytki, które świadczą o obecności znalezisk pochodzących z epoki kamienia – tłumaczy Jan Bulas. – Z czasem pojawiły się tutaj kolejne grupy ludności, które wzorem swoich poprzedników wykorzystywały te miejsca jako cmentarzyska i swoje miejsca kultu – dodaje.

Megalityczne cmentarzysko najprawdopodobniej pochodzi z połowy czwartego tysiąclecia (3,5 tys. lat p.n.e.). Stanowisko to było użytkowane przez bardzo długi czas, przez różne grupy ludności. Każda z nich pozostawiła po sobie bardzo ciekawe ślady w tym miejscu. Na podstawie danych uzyskanych przez archeologów można założyć, że pierwszą grupą – tą, która najpewniej stworzyła to miejsce - była ludność łączona z kulturą pucharów lejowatych. Była to kultura neolityczna, budująca megalityczne, długie grobowce, które – jak się okazuje – występują powszechnie w naszym regionie. Jednym z takich stanowisk jest chociażby to w Słonowicach.

Po kulturze pucharów lejowych, pojawia się ludność ceramiki sznurowej, która miała już zupełnie inne obrządki funeralne. W wejścia tych grobowców wkopywano groby niszowe, także ujawnione podczas prac archeologicznych.

Fot. Naczynia kultury ceramiki sznurowej

– Są one dość dobrze zachowane. W niszach znaleźliśmy szkielety z bronią, z ozdobami i z naczyniami. To jednak znaleziska młodsze o jakieś 500-600 lat – mówi Jan Bulas.  

Na terenie województwa świętokrzyskiego, archeolodzy prowadzą badania od wielu lat. Jan Bulas przyznaje, że ten region ma wyjątkowo korzystne warunki geologiczne, pozwalające na obserwację tych niezwykłych konstrukcji.

– Są one całkiem powszechne, co wcale nie umniejsza rangi tych odkryć. W różnych wariantach występują też w innych częściach Polski. Niewątpliwie, grobowce megalityczne są ciekawym aspektem polskiej archeologii – mówi Jan Bulas.

Poza cmentarzyskiem kultury ceramiki sznurowej, w Dębianach odkryto cmentarzysko kultury mierzanowickiej. To cmentarzysko jest najgorzej zachowane, gdyż ta ludność dosyć płytko chowała swoich zmarłych.

Fot. Pochówek kultury mierzanowickiej

Są tu również ślady kultury trzcinieckiej.

Fot. Pochówek koni kultury trzcinieckiej

Archeolodzy zapowiadają, że z powodu dużej rangi znaleziska prace badawcze nad tym miejscem będą kontynuowane w najbliższych latach.

Zdjęcia: Jan Bulas