Święci fascynują

– Święci nas fascynują – mówi ksiądz dr Jan Nowak, redaktor naczelny Wydawnictwa Jedność w Kielcach. – Fascynują nas, bo wcielili Ewangelię w życie, uczynili z niej program. Świętość jest owocem tego wyboru. Święty to po prostu piękny człowiek, oczywiście nie tylko w sensie estetycznym. Mówiąc piękny człowiek, mam na myśli życie ofiarowane Panu Bogu i dzielone z innymi ludźmi.

Święci są przekonujący jeszcze z innego powodu. – Każdy człowiek chce mieć dobre życie i być szczęśliwy. Kiedy ożywi w sobie takie pragnienie, to szuka kogoś, kto mógłby mu podpowiedzieć, jak to szczęśliwe życie osiągnąć. Tymi, którzy podszeptują, co można zrobić, są właśnie święci – dodaje ksiądz Jan.

Od A do Z

Co to za święty? Sztuka czytania obrazów przybliża nam wielki poczet świętych. – Ta książka nie jest albumem, który ma cieszyć oko pięknymi ilustracjami. To raczej chrześcijański leksykon, który ma ubogacać naszą wiedzę. Na okładce widnieje wskazówka dla czytelnika – słownik ikonograficzny. Znajduje się w niej mnóstwo czarno-białych wizerunków  poszczególnych postaci. Temu, który tę książkę wymyślił, przyświecała idea wyjaśnienia nam, jak dany święty był postrzegany i ukazywany zarówno przez wybitnych artystów, jak i przez anonimowych twórców gdzieś w parafialnym kościółku – wyjaśnia ksiądz redaktor.

Publikacja została przygotowana w kluczu alfabetycznym do A do Z. Znajdziemy w niej około 400 postaci i tych najbardziej znanych, i tych nieco zapomnianych. – Przy każdym świętym jest krótka informacja o tym, kim był, w jakiej epoce przyszło mu było żyć. Dowiemy się też na przykład, czy jest to postać biblijna, czy pochodzi z późniejszej epoki chrześcijaństwa. Poznamy jakiś ciekawy epizod z jej życia, to, czym wpisała się do panteonu świętych. Dowiemy się, na czym polegała jej specyficzna więź z Jezusem – mówi ksiądz Jan Nowak.

Dzięki tej książce możemy zaobserwować, jak na przestrzeni wieków dany święty był postrzegany przez artystów i twórców. – Możemy prześledzić też sposoby przedstawiania tej samej postaci w różnych epokach oraz formach sztuki: malarstwie ściennym i na płótnie, rzeźbie, płaskorzeźbie, fresku. W  leksykonie znajdziemy osoby z zamierzchłej historii, postaci biblijne lub z początków chrześcijaństwa, ale też należące do chrześcijańskiej współczesności  – opowiada ksiądz redaktor.

Atrybut prawdę ci powie

Zaznacza też, że to książka dla tych, którzy chcą chcą pogłębić wiedzę o świętych i umiejętność ich rozpoznawania. – Liczba informacji zawartych w tej książce jest imponująca. Nasza znajomość świętych jest często bardzo ograniczona. Znamy najważniejsze postaci, ale tak naprawdę niewiele o nich wiemy. Dzięki tej publikacji poznamy ich życie, dowiemy się też, po jakim atrybucie rozpoznać świętego. Na przestrzeni dziejów wypracowano dwie formy ich ukazywania. Pierwszy, narracyjny, polegał na tym, że pokazywano serie obrazów z najważniejszymi epizodami z życia świętego. Niekiedy możemy zobaczyć je na ścianach starych kościołów. Drugi sposób to sposób symboliczny. Mamy więc wizerunek świętego, ale w tle są atrybuty związane z nim i jego przesłaniem. Na jednym obrazie mamy więc ukazane całe bogactwo, wielkość, charyzmat, doniosłość tego człowieka – opowiada ksiądz Nowak.

Przykładem jest choćby święta Barbara, patronka górników. Po czym ją rozpoznać? – W tle jej wizerunku musi być wieża. Według tradycji Barbara nie chciała poddać się woli ojca i ten zamknął ją w baszcie. Ten epizod z życia świętej jest charakterystyczny dla symboliki jej przedstawiania. Nawiasem mówiąc, ojciec za ten postępek został rażony piorunem. Święta stała się więc – z powodu grzmotów towarzyszących piorunom – opiekunką wszystkich, którzy używają broni i dlatego przy jej wizerunku znajdziemy także… lufę armatnią! – wyjaśnia ksiądz Jan Nowak.

***

Publikacja ma nie tylko skłonić nas do przeżyć natury estetycznej, ale też do pogłębiania wiedzy dzięki zebranym w niej informacjom. – Ilustracje są czarno-białe, ponieważ do niektórych kolorowych obrazów nie można już dziś dotrzeć. Poza tym książka ma przede wszystkim edukować, a ponieważ leksykon stanowi kompendium wiedzy na temat świętych, dlatego w takim typie wydawnictwa ilustracje czarno-białe są usprawiedliwione – zaznacza ksiądz dr Jan Nowak.

Książka jest godna polecenia wszystkim, którzy chcą poszerzyć swą wiedzę o świętych.

Katarzyna Bernat