PUBLICYSTYKA
Spod znaku lilijki
Wiele osób zatrzymujących się przy Murze Pamięci na kieleckim Wzgórzu Zamkowym dziwi się, że wśród ofiar więzienia na ulicy Zamkowej jest tak wielu młodych ludzi. To w większości kieleccy harcerze. Wychowani w duchu patriotyzmu i miłości do ojczyzny, w chwili próby oddali za nią swoje życie.
W 1944 roku do Szarych Szeregów na terenie dawnej Chorągwi Kieleckiej ZHP należało około 550 harcerzy. Najstarsi działali w Grupach Szturmowych i byli najczęściej żołnierzami konspiracji. Młodsi zajmowali się małym sabotażem. Najmłodsi – Zawiszacy – z reguły nie brali udziału w walce, uczyli się i przygotowywali do służby. To najstarsi narażali się na represje na równi z dorosłymi.
Wojtek Szczepaniak ps. „Lwowiak” wiózł meldunek do partyzantów. Gdy po brutalnym śledztwie został rozstrzelany w lesie na Stadionie, miał 17 lat. Jego drużynowy z Barnówka Zygmunt Kwas ps. „Kościelny” od 1942 r. był harcerzem Grup Szturmowych. Razem ze swoim kolegą Zygmuntem Pietrzakiem ps. „Bekas” wstąpił w roku 1945 do organizacji „Nie”. W maju 1945 r. chciał uwolnić z rąk UB aresztowanego kolegę „Bekasa”, ale zdołał tylko rozbroić wartownika szpitala. Rok później, 3 maja 1946 r., „Kościelny” brał udział w defiladzie z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji. Rozpoznał go ów wartownik sprzed szpitala. Kwas został aresztowany i osadzony w więzieniu przy ul. Zamkowej w Kielcach. 13 września tegoż roku przeprał w celi swoje chusteczki i chciał je powiesić w oknie, umieszczonym stosunkowo wysoko. Współwięźniowie podsadzili go, a wtedy padł strzał z wieży wartownika. Kula trafiła prosto w głowę.
Ryszard Adamczyk był członkiem I Kieleckiej Drużyny Harcerskiej. W 1940 r. podjął naukę na tajnych kompletach. Wyróżniał się w akcjach sabotażowych i zbieraniu informacji dla wywiadu Związku Walki Zbrojnej. W końcu czerwca i w lipcu 1941 r. uczestniczył w małym sabotażu. Po akcji malowania żółwi, symbolizujących powolność w pracy dla okupanta, został aresztowany przez gestapo 12 listopada 1941 r. Razem z nim Niemcy aresztowali pięciu innych uczestników wspomnianej akcji, m.in. Henryka Firleja, Jerzego Chłopka i Tadeusza Zawiszę. Wszyscy zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego i tam zginęli.
Zenon Król to kolejny harcerz, którego twarz widnieje na Murze Pamięci. Należał do Kieleckiej Drużyny Harcerzy im. Dionizego Czachowskiego, a potem 4 KDH im. Jana Kilińskiego. Brał czynny udział w pracy Wojennego Pogotowia Harcerzy, należał do konspiracyjnych Szarych Szeregów. Aresztowany jako zakładnik, był przetrzymywany w kieleckim więzieniu, a następnie został rozstrzelany 18 listopada 1943 r. w publicznej egzekucji przy ulicy Urzędniczej.
Projekt Mur Pamięci poświęcony jest tym, którzy zginęli w więzieniu przy ulicy Zamkowej lub stąd poszli na śmierć w latach 1939-1956. Porcelanowe tabliczki z wizerunkami i nazwiskami ofiar umieszczone zostały na zachodnim murze dawnego więzienia. Dzięki multimedialnej prezentacji w wieży strażniczej można zapoznać się z biogramami więźniów.
Przypomnijmy twarze tych, których losy związały się z kieleckim więzieniem. Apelujemy więc: udostępnijcie zdjęcia swoich bliskich. Niech następne pokolenia spojrzą na swoich poprzedników. W ten sposób bohaterowie przetrwają. Ich czyn nie pójdzie w zapomnienie.
Osoby, które chcą udostępnić nam zdjęcia więźniów ulicy Zamkowej, prosimy o kontakt z Ośrodkiem Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej, Kielce ul. Zamkowa 3. tel. 41 367 68 01.
Marek Maciągowski
