Nasza biało-czerwona

„Patrząc na flagę państwową dociekliwy umysł widzi (…) samo państwo (…) prawdę i historię narodu, który jej używa” – powiedział Henry Ward Beecher, amerykański reformator religijny i pisarz. Nasza biało czerwona jest zaś wyjątkowa nie tylko z powodów patriotycznych. To jedna z niewielu flag na świecie wywodząca się z barw heraldycznych. A nasze barwy narodowe kształtowały się przez stulecia.

Dzisiaj o tym nie pamiętamy, a warto wiedzieć, że nasza flaga to symbol jednego z największych dokonań naszych dziadów – pokojowego zjednoczenia dwóch ówczesnych europejskich gigantów: Polski i Litwy. 14 sierpnia 1385 r. zawarto unię polsko-litewską. Herbem Polski stała się wówczas czwórdzielna czerwona tarcza, na której naprzemiennie znajdował się orzeł biały i litewska Pogoń, by z górą 400 lat później dać podstawy naszej fladze.

Przenieśmy się w czasie kilka stuleci, do momentu, gdy powstańcy listopadowi 2 lutego 1831 r. podjęli znamienną uchwałę: „Odtąd kokardę narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym”. Biel pochodzi od bieli orła, który był i jest godłem Polski, i bieli Pogoni, rycerza galopującego na koniu – godła Księstwa Litewskiego. Oba te godła znajdowały się – jak wspomnieliśmy wyżej - na czerwonych tłach tarcz herbowych. Na fladze biel znajduje się u góry, ponieważ w polskiej heraldyce kolor godła jest ważniejszy niż kolor tła.

Barwy narodowe zaakceptowane przez Sejm, bardzo szybko przyjęły się w wojsku i upowszechniły wśród Polaków, co było szczególnie ważne dla narodu, który musiał w latach zaborów walczyć o swoje państwo i narodową tożsamość. Bo przecież historia nas nie rozpieszczała, a biało-czerwona łączyła tych z zaboru rosyjskiego, pruskiego i austriackiego, wywiezionych na Sybir i emigrantów w różnych częściach świata, więzionych w nazistowskich obozach i w sowieckich łagrach.

Dzisiaj wygląd naszej flagi państwowej precyzuje ustawa o godle, barwach i hymnie z 1980 r. Określa ona, że flaga państwowa to dwa pasy bieli i czerwieni tworzące prostokąt o przepisowej proporcji 5:8, przy czym biel znajduje się na górze.

Dzień flagi to nowe święto. Obchodzimy go zaledwie od 2 maja 2004 r. Dobrze, że zostało wprowadzone, bo każdy z nas powinien być strażnikiem flagi. W czasach PRL-u można ją było wywieszać tylko w święta wyznaczone przez państwo. Teraz może to uczynić każdy. Należy tylko pamiętać, że nie można jej umieszczać na maszcie na szczycie dachu domu. Kolor biały zawsze musi być z lewej strony, przy maszcie. Jeżeli wywieszamy kilka flag, nasza powinna być zawsze z lewej strony, jako pierwsza. I trzeba robić to tak, by naszych barw narodowych nie narażać na szwank. Flaga może łopotać delikatnie na wietrze, ale niedopuszczalnym jest, by rwał ją potężny wicher. Musi być też nieskazitelnie czysta. Wszystko to definiuje protokół flagowy, dokładnie określający jak i kiedy wywieszamy barwy narodowe. Warto też wiedzieć, że nasza flaga to chorągiew biało czerwona, bez orła! Do tej z orłem pośrodku mają prawo tylko: prezydent RP, konsulaty i ambasady, porty lotnicze i marynarka wojenna, w której jest banderą.

***

W Ośrodku Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach regularnie odbywają się lekcje historii. Uczniowie i przedszkolaki poznają też nasze narodowe symbole. – Co to jest? – pyta Jolanta Białek, pokazując biało czerwoną chorągiewkę. – To flaga. Nasza flaga! – krzyczą kilkuletnie maluchy i ochoczo zabierają się do zrobienia własnej biało czerwonej chorągiewki.

Dorota Kosierkiewicz