PUBLICYSTYKA
Na świętowanie sposobów tysiąc
O ile wielkanocne jajo wszędzie na świecie oznacza nowe życie, nowy początek, to świąteczne tradycje różnią się w zależności od regionu, kontynentu czy odłamu wiary chrześcijańskiej. Wierni zgodni są co do tego, że Wielkanoc obchodzona jest na pamiątkę najważniejszego wydarzenia religijnego. Okazuje się, że niektórzy świętowanie traktują jako czas przyzwolenia na… czyny karalne. Ot, co kraj, to obyczaj.
U sąsiadów
Na Ukrainie Wełykdeń to najważniejsze święto religijne a jego tradycje wciąż się odradzają po czasach komunizmu. Wielki Tydzień otwiera Niedziela Palmowa, podczas której wierni wybierają się do cerkwi, by poświęcić gałązki wierzby. Nieodłącznym elementem wiosennego świętowania są bogato zdobione jajka, święconka i rodzinne śniadanie w Niedzielę Wielkanocną. Tego dnia Ukraińcy pozdrawiają się słowami „Chrystos woskret”, co po polsku oznacza „Chrystus zmartwychwstał”. Kolorowe pisanki wykorzystywane są do różnych zabaw. Najmłodsi turlają je, bądź pojedynkują się tłukąc skorupki. Ozdobione jajko może też stanowić dar dla drugiej osoby lub nawet dowód miłości. Świąteczne tradycje wielu krajów Europy Wschodniej, w tym też Ukrainy, mają swe źródła w folklorze i wierzeniach dawnych Słowian. Stąd też znajdziemy tu kilka dawnych zabobonów. Na przykład wierzono, że dziecko urodzone w Wielkim Tygodniu będzie się wyróżniać silnym charakterem a ten, który w Niedzielę Wielkanocną pierwszy ujrzy świt będzie się cieszyć powodzeniem w interesach.
Za naszą zachodnią granicą Wielkanoc utraciła silny obrzędowy charakter. Tak zwany Osterfest obecnie jest skomercjalizowany i stanowi raczej czas wiosennego urlopu a zdobione jajka, zające czy świąteczne prezenty kupuje się gotowe w sklepach. Tradycja mówi, że okres świąt Wielkiejnocy w Niemczech widać jeszcze przed rozpoczęciem Wielkiego Tygodnia. Wtedy drzwi, balkony a nawet drzewa strojone są kolorowymi wydmuszkami. Istotnym dniem dla wierzących Niemców jest Wielki Piątek. Ten dzień jest wolny od pracy a w kościołach odbywają się misteria na pamiątkę męki Jezusa. Najpopularniejszym niemieckim zwyczajem jest chowanie w domu i na podwórku czekoladowych jaj, które w Niedzielę Wielkanocną odszukują dzieci.
Jeszcze inaczej Wielkanoc obchodzą Czesi. Stosunkowo niewielki odsetek tamtejszych wierzących kultywuje niespotykane nigdzie indziej tradycje. Na przykład w Wielki Czwartek jedzą specjalnie przygotowaną pokrzywę a ostatnio nawet piją zielone piwo. Niedziela Wielkanocna obchodzona jest skromnie uczestnictwem we mszy świętej. W poniedziałek zaś obchodzą szmirgus. Według tradycji chłopcy delikatnie okładają dziewczęta pomlazkami, czyli plecionymi gałązkami wierzby. Panny odwdzięczają się im polewaniem wodą.
Za Oceanem
Warto zauważyć to jak świętują chrześcijanie w Ameryce Południowej. Tam okres wielkanocny obchodzony jest dużo huczniej niż w wielu krajach Europy. Brazylijski Wielki Piątek upływa pod znakiem inscenizacji misterium męki pańskiej a na niedzielne procesje ulice miast strojone są wielkimi obrazami. W stanie Pernambuco wybudowana jest nawet replika Jerozolimy z czasów Jezusa, w której co roku wystawiane jest wielkie widowisko z udziałem kilkuset aktorów. W Boliwii Wielki Piątek również jest jednym z najważniejszych dni przed Zmartwychwstaniem Pańskim. W uroczystościach religijnych uczestniczą przedstawiciele władz, wojska oraz orkiestra. Po wielkopiątkowej procesji wierni przystępują do Velorio, czyli nocnego czuwania przy zmarłym Jezusie. Niektórzy Boliwijczycy wierzą, że od momentu symbolicznej śmierci Zbawiciela do niedzielnego poranka można kraść bez poniesienia za to konsekwencji, ponieważ Jezus leży w grobie i tego nie widzi. W tym czasie tamtejsza policja odnotowuje najwięcej kradzieży.
Dariusz Skrzyniarz
