Ilona Religa-Gola: Mija sto lat od uchwalenia Konstytucji marcowej

Mija setna rocznica uchwalenia Konstytucji marcowej 17 marca 1921 roku. Jaka była wówczas sytuacja polityczna?

            Konstytucja została uchwalona po 123 latach zaborów. Polska musiała na nowo stworzyć funkcjonowanie państwa, ponieważ po zaborach miała trzy różne systemy prawne, administracyjne, monetarne. Trzeba było je ujednolicić. Poza tym kraj był zniszczony w wyniku działań zbrojnych po I wojnie światowej.

            Stworzenie Konstytucji było wyzwaniem choćby z powodu zróżnicowania politycznego w polskim parlamencie. Powstała na bazie kompromisu wewnątrzpartyjnego. Były też kwestie sporne: na przykład to czy parlament ma być jedno czy dwuizbowy, jak rozwiązać sprawy dotyczące mniejszości narodowych. Dyskutowano też jak powinien wyglądać wybór prezydenta i jakie będą jego prerogatywy.

Konstytucja wprowadzała system rządów parlamentarno - gabinetowych. Przypomnijmy co regulowała?

Gwarantowała zasadę suwerenności narodu. Władza zwierzchnia należała do narodu, czyli ogółu obywateli. Zdecydowano o dwuizbowym parlamencie, czyli Sejmie i Senacie, ale z wiodącą rolą Sejmu. Wprowadzono pięcioprzymiotnikowe wybory oraz demokrację przedstawicielską, czyli w wyborach naród wybierał do władz swoich przedstawicieli, tak jak dziś.

Jak Konstytucja marcowa wpłynęła na polskie społeczeństwo? Jakie znaczenie miała dla Polski? Jak wpłynęła na późniejsze decyzje polityczne?

Więcej w audycji "A to historia" w Radiu eM Kielce w czwartek 18 marca wyjątkowo o godz. 19.