Katechizm dla wszystkich

– Od opublikowania nowego Katechizmu Kościoła Katolickiego minęło ponad 20 lat. Przypomnijmy znaczenie tego dokumentu.

– Katechizm jest wykładnią i syntezą wiary katolickiej. Przedstawia to, w co Kościół wierzy i co podaje do wierzenia, zachowując depozyt wiary. Konstytucja, która wprowadza w zagadnienia katechizmu, ma tytuł „Depozyt wiary”. Opracowanie nowego Katechizmu było rezultatem Soboru Watykańskiego II. Jan XXIII zasugerował, aby dokonać głębszego i bardziej zrozumiałego wykładu wiary. Ostateczny efekt prac zaaprobował święty Jan Paweł II. W tym opracowaniu jest wszystko, co odnosi się do wiary, życia wiarą i przyjmowania wynikających z niej postaw.

– Wyjaśnijmy strukturę katechizmu, aby zachęcić naszych czytelników do samodzielnej lektury.

– Najpierw mamy wstęp wyjaśniający problematykę wiary człowieka. W punkcie 27 czytamy: „Pragnienie Boga jest wpisane w serce człowieka, ponieważ został on stworzony przez Boga i dla Boga. Bóg nie przestaje przyciągać człowieka do siebie. Tylko w Bogu człowiek odnajduje prawdę i szczęście”. Aby wiara była rozumna, a nie tylko emocjonalna, potrzebuje odpowiedniej wykładni. Daje ją właśnie Katechizm. Natomiast w punkcie 26 czytamy: „Gdy wyznajemy naszą wiarę, zaczynamy od słów wierzę lub wierzymy”. W Kościele łączą się bowiem nasza osobista wiara oraz wiara całej wspólnoty.

– Katechizm dokładnie wyjaśnia Credo.

– Credo jest wyznaniem wiary katolickiej i skrótem tego, co Kościół podaje do wierzenia. Obszar teologiczny związany z wiarą jest bardzo duży. Jednak „Wyznanie wiary” daje syntezę tej wykładni, bez wchodzenia w obszerne traktaty teologiczne. Sięga także do źródeł, czyli do Pisma Świętego, Ojców Kościoła, jego tradycji i magisterium, aby współczesny człowiek wiedział, co się składa na całość wiary. Katechizm wyjaśnia, co oznaczają poszczególne sekwencje Credo. Ci, którzy go czytają, mogą poszerzyć swą wiedzę, ale również rozważać to, co jest w nim zawarte.

– Następna część dotyczy celebracji misterium chrześcijańskiego. Czym ono jest?

– Kościół celebruje misterium chrześcijańskie w liturgii, co służy człowiekowi do zbawienia i jednocześnie daje przedsmak tego, co będzie w wieczności. Misterium to tajemnica. Natomiast liturgia, poprzez symbole, łączy świat zewnętrzny ze światem duchowym. W tej części omówione jest siedem sakramentów Kościoła, których przyjmowanie wpływa na nasze życie doczesne i wieczne.

– Katechizm dzieli sakramenty na trzy grupy. Jakie?

– Pierwsze trzy są sakramentami wtajemniczenia chrześcijańskiego. Bez nich nie ma życia wiary. Są to: chrzest (wprowadzający do wspólnoty Kościoła), bierzmowanie (chrzest dopełniający i dający Ducha Świętego) oraz eucharystia (dająca pełnię życia sakramentalnego). Druga grupa to sakramenty uzdrowienia duszy i ciała, czyli spowiedź i sakrament namaszczenia chorych. Sakrament pokuty i pojednania ustanowił Chrystus, mówiąc: „Komu odpuścicie grzechy, są im odpuszczone”. Natomiast namaszczenie chorych wypływa z listu świętego Jakuba. Sakrament namaszczenia może spowodować uzdrowienie, jeśli taka będzie wola Boża, ulżyć w cierpieniu oraz wspomóc chorego. Spowiedź ma uzdrowić duszę, bo jeśli spojrzymy na Ewangelię, to większość chorób, które Jezus uzdrawiał, wynikała z grzechu. Dziś też wiele chorób ma podłoże w grzechu, bowiem oddziałuje on także na ciało. Ostatnia grupa sakramentów to sakramenty w służbie wspólnoty, czyli kapłaństwo i małżeństwo. Katechizm naucza o nierozerwalności małżeństwa, które zawiera jeden mężczyzna z jedną kobietą na całe życie.

– Katechizm pisze też o życiu w Chrystusie. Czym ono jest?

– Jeżeli przyjmujemy chrzest i sakramenty, to zobowiązujemy się do życia zgodnie z nauką Chrystusa. Katechizm pokazuje potrzebę naszego przylgnięcia do Chrystusa, później wskazuje na nasze zobowiązanie do zachowywania Jego nauki. Najpierw mówi więc o obrazie Boga w człowieku, o tym, że Bóg chce błogosławić człowiekowi, ale nie chce zmusić go do przyjęcia depozytu wiary. Człowiek musi zdecydować w wolności o swoim życiu nauką Chrystusa. Pokazując godność człowieka, powołanie do szczęścia, wolność, Katechizm pokazuje też, czym jest moralność, czyli czyny dobre i złe. Człowiek, mając dobrą formację sumienia, musi rozróżniać czyny dobre i złe oraz żyć według tej nauki, która została wszczepiona w jego serce. Dobrem, o które powinien zabiegać i które powinien pielęgnować, są cnoty teologalne, czyli wiara, nadzieja i miłość, cnoty kardynalne, czyli roztropność, sprawiedliwość, męstwo i umiarkowanie, oraz dary i owoce Ducha Świętego. Człowiek jednak skażony jest grzechem pierworodnym. Grzech odciąga człowieka od Boga i życia w Jego miłości. O tym wszystkim uczy nas Katechizm. W trzeciej części znajdziemy też rozdział o potrzebie zaangażowania katolików w życie społeczno-polityczne.

– W rozróżnianiu dobra od zła pomaga nam dziesięć przykazań.

– Omawiane są one na dwóch płaszczyznach. Najpierw jest mowa o tym, co należy czynić, jakie dobro wypływa z danego przykazania, a później przedstawione są wykroczenia, czyli przypadki, w których człowiek łamie dane przykazanie. Kardynał Hozjusz przed wiekami mówił: „Katolikiem staję się wtedy, kiedy przyjmuję wszystko to, co Kościół podaje do wierzenia”. Słowa Jezusa zawsze są aktualne, wszystko ma służyć dobru człowieka. Gdy matka zakazuje czegoś dziecku, to nie dlatego, że go nie lubi, tylko dlatego, że chce je ustrzec przed złem. Czasami Kościół zabrania czegoś lub przestrzega przed czymś, bowiem ma na uwadze dobro człowieka, którym jest życie wieczne.

– Jakie jest znaczenie modlitwy w życiu katolika? Katechizm poświęca jej osobny rozdział…

– Modlitwa to Boży oddech w nas. Modlitwa to dar Boga, przymierze, jakie Bóg ze mną zawiera, oraz komunia, czyli wspólnota z Panem Bogiem. Modlitwa Kościoła to błogosławieństwo i adoracja, modlitwa prośby, wstawiennicza, dziękczynna oraz uwielbienia. Człowiek potrzebuje modlitwy, ona zawsze była obecna. Są różne jej formy: ustna, w myślach oraz rozmyślanie i kontemplacja. Katechizm mówi nawet o walce w modlitwie, czyli o potrzebie posiadania pokornej czujności serca. Wobec modlitwy trzeba być pokornym i czujnym, bo różne sprawy mogą ją wydrzeć z serca człowieka. Tak łatwo przecież powiedzieć „Nie mam czasu”.

– Zwieńczeniem Katechizmu jest zaproszenie do modlitwy i wyjaśnienie „Ojcze nasz”.

– Modlitwa ta jest nazywana streszczeniem całej Ewangelii. W Katechizmie znajdziemy wyjaśnienie siedmiu próśb, które Modlitwa Pańska zawiera: „Święć się imię Twoje”, „przyjdź królestwo Twoje”, „bądź wola Twoja”, „chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj”, „odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”, „nie wódź nas na pokuszenie”, „zbaw nas ode Złego”. Siedem próśb, które składamy przed Bożym majestatem, aby Bóg był z nami. Po Katechizm powinniśmy sięgać zawsze i wszędzie, aby czerpać z niego wiedzę na temat piękna i mądrości Kościoła katolickiego.

– Dziękuję za rozmowę.

Katarzyna Bernat