Godność kobiety

- Księże Biskupie czym jest godność człowieka, o której mówi święty Jan Paweł II?

- Godność to wartość, której każdy człowiek: kobieta i mężczyzna, powinien być świadomy i być za nią odpowiedzialny. Człowiek w godności przewyższa cały świat, dlatego że jest istotą rozumną, wolną, zdolną do miłości. Godność wpisana jest w naturę, mówiąc o niej trzeba sięgać do Stwórcy. Refleksja nad godnością człowieka rodzi się z Biblii.

- Pismo Święte opisuje dzieło stworzenia pary ludzkiej.

- W Księdze Rodzaju mamy opis, że Bóg stworzył mężczyznę i niewiastę na Swój obraz i podobieństwo (Rdz 1, 27). Oboje są istotami ludzkimi w równym stopniu. Są wyposażeni w rozum, wolną wolę i są zdolni do miłości. Oboje otrzymują nakaz, aby panowali nad ziemią i stanowili jedno tworząc wspólnotę – jedno dla drugiego. Pamiętajmy jednak, że w Biblii mamy dwa opisy stworzenia mężczyzny i kobiety. W drugim - Bóg stwarza mężczyznę, a potem z jego żebra kobietę. Na widok stworzonej i ukształtowanej kobiety, mamy okrzyk zachwytu mężczyzny: „ta dopiero jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała!” (Rdz. 2, 23). Oboje są sobie równi i mają wspólne przeznaczenie oraz odpowiedzialność. Natomiast różnice między kobietą i mężczyzną czynią ich pięknymi, sprawiając, że się wzajemnie uzupełniają.

- W Księdze Rodzaju mamy też opis pierwszego nieposłuszeństwa. Czy kobieta jest odpowiedzialna za grzech pierworodny?

- Pierwsza para reprezentuje ludzkość. W opisie mamy, że pokusie szatana pierwsza uległa kobieta, ale przecież w grzechu uczestniczył także mężczyzna. Grzech dotknął oboje (Rdz. 3, 1-24). Jednak Bóg z nich nie zrezygnował. Szukał ratunku dla ludzkości. Ten ratunek dotyczący zbawienia, życia, bliskości Boga, przyszedł przez kobietę. Jest to wyróżnienie kobiety przez samego Boga. Z niewiasty zrodził się Jezus Chrystus Syn Boży. Zrozumienie grzechu pierwszych rodziców przychodzi dopiero w świetle objawienia i tego, co się dokonało przez Maryję i Jezusa.

- Przypomnijmy więc rolę Maryi w dziele zbawienia ludzkości.

- Bóg, aby uobecnić się wśród ludzi na ziemi, aby pokazać swe Boskie oblicze posługuje się kobietą. Następuje głębokie zjednoczenie Boga z człowiekiem - Theothokos. Bóg rodzi się z niewiasty. W Maryi została podkreślona godność kobiety. Maryja rodzi Boga. Przez Nią Bóg objawia się w świecie stworzonym. Przychodzi do ludzkości. Najpierw jednak Maryja musi się zgodzić na przyjęcie głosu Boga. Jej TAK jest bezwarunkowe i konsekwentne. Uczestniczy w życiu Syna Bożego od zwiastowania i narodzenia, aż po Jego ofiarę na krzyżu. Przez Nią przychodzi ratunek i zbawienie dla ludzkości. Przez Nią objawia się miłość Boża. Godność Maryi wyraża się także w trosce o powierzone Jej Dziecko. W Betlejem szuka miejsca na poród, musi uciekać do Egiptu, szukać Jezusa, kiedy zaginął podczas powrotu z Jerozolimy i po trzech dniach znalazł się w świątyni. Ona jest z Jezusem wtedy kiedy nauczał, kiedy szedł Drogą Krzyżową i umierał na krzyżu. Jest z Nim cały czas.

- Jezus Chrystus miał szczególne podejście do kobiet. Na czym polegała ta wyjątkowość?

- Ówczesna kultura dowartościowywała przede wszystkim mężczyzn. Kobiety były na marginesie. Na przykład nie miały równych praw i równego dostępu do edukacji. Kształceni byli głównie chłopcy i mężczyźni. Jezus, wbrew ówczesnej kulturze, nie odrzucał kobiet. Odnosił się do nich z szacunkiem, uzdrawiał je z różnych dolegliwości, jak na przykład cierpiącą na krwotok (Mk 5, 21-34), litował się nad nimi widząc ich niedolę, jak wdowie z Nain wskrzesił jedynego syna (Łk 7, 11-17). Znamienna jest także rozmowa Jezusa z Samarytanką. Jego uczniowie dziwili się, że rozmawiał z kobietą. A właśnie jej Jezus objawił, że jest Mesjaszem, na którego czeka Izrael (J 4, 1-26). Ciekawym przykładem jest postawa Chrystusa wobec kobiety pochwyconej na cudzołóstwie. Mężczyźni, którzy strzegli prawa chcieli ją ukamienować, Jezus odwołując się do ich sumień, stanął w jej obronie. Powiedział im: „kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci kamień” (J 8, 1-11). Nikt nie odważył się tego zrobić. Jezus pokazał, że grzechy popełniają zarówno kobiety, jak i mężczyźni. On jednak nie pochwala złych czynów. Cudzołożnej kobiety nie potępia, ale nakazuje jej: „idź i odtąd już nie grzesz”. Broni, ale jednocześnie piętnuje grzech i wzywa do godnego i pięknego życia. W tym szacunku Jezusa do kobiet objawia się szacunek do każdego człowieka. Ewangelista Łukasz opowiada nam, że kiedy Jezus był w domu faryzeusza wtedy przyszła jawnogrzesznica, która we łzach obmywała Mu stopy i ocierała je swymi włosami. Faryzeusz w duchu pomyślał, gdyby wiedział jaka ona jest grzeszna nie pozwoliłby, aby Go dotykała. Faryzeusz, który sam jest grzeszny, osądzał w swym sercu drugiego człowieka i oskarżał Jezusa, że pozwala się dotykać „takiej” kobiecie. Widzimy tutaj, jak łatwo człowiek człowieka może potępić. A Jezus wstawił się za nią ukazując grzeszne myśli faryzeusza (Łk 7, 36-50). Kobiety były wierne Chrystusowi do końca. Ich postawa ukazuje miłość, jaką miały do Mistrza z Nazaretu. One nie ulękły się krzyża, tak jak apostołowie, ale poszły z Jezusem aż na Golgotę.

- A potem przyszło zmartwychwstanie i kobiety zostały apostołkami apostołów. To one pierwsze przyniosły uczniom wieść, że Chrystus Zmartwychwstał. Dlaczego Pan Bóg wybrał je, aby pokazać, że On żyje?

- To jest fascynujące, że w świecie, w którym kobiety nie miały praw, kiedy ich status był niższy niż mężczyzn, Jezus najpierw im się objawia. Kobiety przyszły pierwsze do grobu i zostały go pusty. Poszły z tą wiadomością do apostołów. Musiały mieć odwagę, żeby iść do mężczyzn i przekazać im tą wieść (Mt 28, 9-10). W Ewangeliach mamy więc wiele przykładów Boskiego zachwytu nad kobietą, nad człowiekiem, nad osobą.

- W swym nauczaniu wiele miejsca kobiecie poświęcił święty Jan Paweł II. Przykładem jest list apostolski „Mulieris dignitatem” w całości poświęcony godności kobiety.

- Kościół od początku podkreśla rolę i godność kobiety, równość osób, wartość człowieka. Sobór Efeski w 431 roku mówił: „Maryja jest Matką Boga”. Przez szacunek do matki, kształtowana była cywilizacja europejska. W 1975 roku papież Paweł VI powołał nawet Komisję do Promocji Odpowiedzialności i Godności Kobiety. Święty Jan Paweł II mówił o geniuszu kobiecości. W jego nauczaniu znajdziemy zachwyt nad pięknem kobiety, jej rolą i odpowiedzialnością. Na początku wspomnianego listu apostolskiego wydanego w 1988 roku mówił, że ludzkie bytowanie przed upadkiem mogą uchronić kobiety. Podkreślał, że kobieta stworzona jest na równi z mężczyzną. Oboje są przeznaczeni do wspólnoty ze sobą, do bycia jedno dla drugiego, nie do bycia jedno obok drugiego. Jednocześnie Ojciec Święty podkreślał, że kobieta ma nieść światu miłość, budując relacje miłości, uwrażliwiając ludzkość na godność człowieka również tego najbardziej bezbronnego – dziecka nienarodzonego.

- Jednak różne ruchy feministyczne promują inny model kobiecości…

- Mężczyzna i kobieta są równi w godności, wobec prawa, w dostępie do edukacji, prawach wyborczych itp. Jednak ruchy feministyczne o charakterze lewicowym zaczęły głosić postulaty wyzwolenia kobiet od rodziny, małżeństwa, macierzyństwa. W imię błędnie rozumianej wolności i równouprawnienia zaczęły domagać się nawet prawa do aborcji, czyli zabicia swojego nienarodzonego dziecka. Feminizm w koncepcji lewicowej opiera się na walce płci. Sprowadza się do tego, że między kobietą i mężczyzną nie ma przyjaźni i miłości, ale jest walka i rywalizacja. Tymczasem zamysłem Stwórcy było przeznaczenie mężczyzny i kobiety do bycia dla siebie. Wszyscy jesteśmy równi, piękni i mamy wartość w oczach Bożych. Kobieta jawi się, jako piękno dla mężczyzny. Dlatego opuszczają dom rodziców i zakładają swoją rodzinę. Jezus mówi: „opuści człowiek ojca i matkę i złączy się ze swoją żoną, i będą oboje jednym ciałem” (Mt 19, 5).

- Skąd więc czerpać wzorce do właściwego rozumienia kobiecości?

- Święty Ambroży mówi, że „Maryja jest nowym początkiem powołania i godności kobiety”. Im będziemy bardziej maryjni, tym będziemy bardziej kochać i szanować kobiety. Mówimy, że Polacy są maryjni, ponieważ właśnie maryjność kształtowała naszą historię, tożsamość i sposób bycia. Mamy wielkie nabożeństwo do Matki Bożej Częstochowskiej, prawie w każdej diecezji są sanktuaria poświęcone Matce Najświętszej. Kościół oddając cześć Maryi podkreśla szacunek do każdej kobiety. Na przykład pocałunek kobiety w rękę zrodził się właśnie z tego szacunku, bo najpierw w rękę całowano matki, a potem inne kobiety. Święty Augustyn mówił, że „godność kobiety mierzy się porządkiem miłości”. Ten geniusz kobiety wyraża się w miłości. Mężczyzna potrzebuje uzupełnienia swojej natury wrażliwością, sercem i miłością kobiety. Potrzebny jest więc feminizm, ale rozumiany po katolicku, czyli oparty na szacunku do kobiety i roli, jaką pełni ona w rodzinie, społeczeństwie, narodzie, Kościele. Bóg powierzył kobiecie człowieka, tak jak samego siebie Maryi. Życzę więc, aby każda kobieta odkrywała w sobie to piękno daru Bożego i swojego powołania.

Dziękuję za rozmowę.

Katarzyna Bernat