Te parki trzeba odwiedzić

Gwarantują przepiękne widoki, są skarbnicami wiedzyprzyrodniczej, historycznej i prawdziwymi oazamispokoju. Zapraszamy na krótką wędrówkę po dwóch,absolutnie wyjątkowych.

JELENIOWSKI PARK KRAJOBRAZOWY

To miejsce znajdziemy pomiędzy doliną rzeki Kamiennejna północy i Doliną Bodzentyńską na południu. Odwschodu ograniczają park doliny rzek Świśliny i Pokrzywianki,a od zachodu dolina Kamionki. Znajduje się onna terenie Baćkowic, Łagowa, Nowej Słupi, Sadowai Waśniowa.Jeleniowski Park Krajobrazowy ukształtowany jest przezmalownicze Pasmo Jeleniowskie. Znajdziemy tam lasyz dużym udziałem zbiorowisk jo dłowo-bukowych,a tereny leśne zajmują 66 procent powierzchni parkui trzy procent powierzchni otuliny. Występują tu czterytypy siedliskowe lasu; największy jest las górski i lasgórski mieszany. Z kolei w runie leśnym występuje 28gatunków roślin objętych ochroną, w tym 17 gatunków- ochroną całkowitą.- Odrębny charakter reprezentuje flora porastającazbocza wąwozów z wychodniami skał dewońskich,w okolicach wsi Grzegorzowice i Skała. Występują tunaturalne murawy i zarośla kserotermiczne z szeregiemroślin kserotermicznych jak na przykład rojnik pospolity,aster gawędka, dzwonek syberyjski, kocanka piaskowai wiele innych. Podobne zespoły roślinności kserotermicznejmamy na obszarach krasowych w okolicachŁagowa i Piotrowa – informuje zespół Świętokrzyskichi Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.Do osobliwości tego terenu należą peryglacjalne formywietrzenia czyli gołoborza, zbudowane z bardzo twardychpiaskowców kwarcytowych okresu kambryjskiego.Występują one na zboczach Góry Jeleniowskiej i naSzczytniaku. Z kolei najcenniejsze fragmenty przyrodyżywej i nieożywionej chronione są w czterech rezerwatachprzyrody „Szczytniak”, „Małe Gołoborze”, „GóraJele-niowska” i „Wąwóz w Skałach”.- Na obszarze parku spotkać można pojedyncze obiektyprzyrodnicze, chronione w formie pomników przyrody.Spośród dziewięciu zarejestrowanych na tym obszarze,osiem to pomniki przyrody żywej, które stanowiąpojedyncze drzewa i grupy drzew: dęby, topole białe,lipy – przekazują pracownicy parków krajobrazowych.Na terenie Parku Jeleniowskiego znajdziemy wielemiejsc świadczących o bogactwie dziedzictwa kulturowego.Północne i południowe zbocze Pasma Jeleniowskiegoto miejsca występowania licznych stanowiskarcheologicznych, a związane są one ze starożytnymigórnikami i hutnikami. Ślady datowane są na okreswpływów rzymskich i celtyckich, a więc od I w p.n.e.do IV w n.e. Nie brakuje też wyjątkowych perełek budowlisakralnych i świeckich.Najcenniejszym zabytkiem architektury sakralnej jestXIV-wieczny kościół w Grzegorzewicach. Liczne są tukaplice z XVII i XIX wieku - Rostylice, Nowa Słupia, Jeleniów- oraz figury przydrożne. Do ciekawych zabytkównależą pozostałości małych dworów, wraz z otaczającymije parkami, a wśród nich dworskie układy przestrzennew Czajęcicach, Grzegorzowicach, Jeleniowie,Wronowie i Mirogonowicach.

Znajdzie się też nie lada gratka dla miłośników tradycjikultury ludowej, bowiem przykłady drewnianej zabudowywiejskiej znajdziemy w Pokrzywiance, Starej Słupii Skoszynie Starym. Przy okazji odświeżymy swoją wiedzęhistoryczną, ponieważ lasy Pasma Jeleniowskiegow okresie powstania styczniowego i w czasie II wojnyświatowej, dawały schronienie oddziałom partyzanckim.Natomiast we wsi Janowice, u stóp WitosławskiejGóry, urodził się dowódca jednego z największych ugrupowańpartyzanckich AK w Górach Świętokrzyskich- mjr Jan Piwnik „Ponury”. W jego domu rodzinnymurządzono Izbę Pamięci.By w pełni skorzystać z walorów edukacyjnych JeleniowskiegoParku Krajobrazowej, warto podążać przeszło dziewięciokilometrową ścieżką dydaktyczną.Wiedzie ona trasą: Stary Skoszyn – Szczytniak – GóraJeleniowska – Paprocice.

SIERADOWICKI PARK KRAJOBRAZOWY

Ten park leży pomiędzy doliną rzeki Kamiennej na północyi Doliną Bodzentyńską na południu. Od wschodu ograniczają go doliny rzek Świśliny i Pokrzywianki,a od zachodu - dolina Kamionki. Miasta i gminy, które znajdziemy na jego terenie to Bodzentyn, Pawłów, Starachowice,Suchedniów i Wąchock.- Park obejmuje zwarty kompleks lasów wschodniej części Puszczy Świętokrzyskiej, zwany Lasami Siekierzyńskimi.Zajmują one około 85 procent jego powierzchni,a w otulinie – 21 procent. Tereny leśne charakteryzująsię znacznym zróżnicowaniem siedlisk, składu gatunkowegodrzewostanów oraz struktury wiekowej – informujeZespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich ParkówKrajobrazowych.Na terenie parku znajdziemy aż dwanaście typów siedliskowychlasu - od boru świeżego do olsu. Dominują lasymieszane świeże oraz lasy mieszane z dużym udziałemjodły i modrzewia. W runie leśnym występuje z kolei57 gatunków roślin chronionych, za 47 objętych jestochroną ścisłą.- Wśród nich mamy paprocie, widłaki, a z roślin zielonychmiędzy innymi goździk kosmaty, pluskwicaeuropejska, tojad dzióbaty, powojnik prosty, sasankawiosenna i otwarta, rosiczka długolistna, parzydło leśne,wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, naparstnicazwyczajna, gnidosz rozesłany i królewski – wylicza zespółŚwiętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.Warto wspomnieć o zwierzętach dla których parkstał się ostoją. Mieszkają w nim nietoperze, łasice czygronostaje. Natomiast ptaki reprezentowane są przezbociana białego i czarnego, myszołowa zwyczajnego,jastrzębia gołębiarza, zimorodka, dudka, czy bażanta.Występują takie płazy jak żaby, ropuchy i rzekotkidrzewne oraz gady – jaszczurki zwinki i żyworodne,padalce, zaskrońce i żmije.Sieradowicki Park Krajobrazowy, podobnie jak Jeleniowski,słynie z walorów historycznych. Lasy Siekierzyńskiedawały schronienie powstańcom styczniowymi partyzantom w czasie II wojny światowej. Miejscemwartym wspomnienia jest też Wykus – uroczysko leśne,na którym obozował i walczył mjr Jan Piwnik „Ponury”,.Na Wykusie przebywał też mjr Henryk Dobrzański –„Hubal”. Nieopodal znajduje się polana; tam obozowalipowstańcy styczniowi z 186 3r. pod dowództwem gen.Mariana Langiewicza.- Wśród licznych śladów z czasów okupacji najtragiczniejsząwymowę ma Michniów. W czasie pacyfikacji 12i 13 lipca 1943 r. Niemcy zamordowali tu 203 osoby.Obecnie w Michniowie znajduje się mauzoleum MartyrologiiWsi Polskiej – informują pracownicy zespołuparków.

***

Jak więc widać nie musimy opuszczać granic województwaświętokrzyskiego, by zobaczyć wyjątkowe miejsca.Wystarczy spakować plecak i ruszyć do naszych parków krajobrazowych…

Artykuł w został dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach.