CIEKAWOSTKI

Pożyczki w rodzinie i między znajomymi - kiedy należy odprowadzić podatek do urzędu skarbowego? Materiał partnera

wtorek, 30 lipca 2019 08:58 / Autor: Radio eM

Radio eM

Pożyczki między członkami rodziny lub znajomymi bez wątpienia stanowią jedną z mniej jasnych kwestii prawnych dla statystycznego Polaka. Bardzo często jesteśmy przekonani, że przepisy stosują się tylko do pożyczek lub kredytów w ich oficjalnym wydaniu, a więc do usług świadczonych na przykład przez banki lub instytucje pożyczkowe. Nie jest to prawdą. Zgodnie z polskimi przepisami, każda bez wyjątku pożyczka- także pomiędzy członkami rodziny lub pomiędzy znajomymi- stanowi czynność cywilnoprawną, co z kolei rodzi określone obowiązki formalne. Warto również dodać, że pożyczki od rodziny, zgodnie z polskim prawem, są objęte innymi regulacjami, niż ma to miejsce w przypadku pożyczek między osobami, których nie łączy pokrewieństwo.

Pożyczki w rodzinie

Pierwszą i najważniejszą sprawą odnośnie pożyczek w rodzinie stanowi obowiązek sporządzenia umowy. Jest to nie tylko wymóg czysto teoretyczny, ale również czynność konieczna w przypadku, gdy będziemy chcieli uniknąć płacenia podatku od kwoty pożyczki.

Kto jednak według przepisów zalicza się do rodziny? Są to:

1. Małżonkowie

2. Zstępni

3. Wstępni

4. Pasierbowie

5. Rodzeństwo

6. Macocha

7. Ojczym

Zięć

8. Teściowie

Umowa pożyczki pomiędzy członkami rodziny powinna zawierać następujące informacje:

1. Dane pożyczkodawcy oraz pożyczkobiorcy

2. Kwotę pożyczki

3. Datę zawarcia umowy

4. Okres obowiązywania pożyczki

5. Informacje na temat oprocentowania pożyczki(oczywiście jedynie w wypadku, gdy pożyczka jest oprocentowana).

Zgodnie z polskimi przepisami, pożyczka pomiędzy członkami rodziny nie musi zostać potwierdzona notarialnie. Oznacza to, że umowę można skonstruować samodzielnie a staje się ona wiążąca prawnie w momencie, gdy pożyczkodawca oraz pożyczkobiorca złożą na niej swoje podpisy.

Jeżeli chodzi o opodatkowanie, to co do zasady pożyczki w rodzinie są objęte podatkiem w wysokości 0.5% kwoty pożyczki. Kwota wolna od podatku to dokładnie 9637 zł. Warto jednak zdawać sobie sprawę z faktu, iż wspomniana kwota jest naliczana w systemie pięcioletnim w przypadku, gdy pożyczamy od tego samego członka rodziny. Co to oznacza? Jeżeli na przestrzeni ostatnich 3 lat pożyczyliśmy np. od naszego ojca kwotę 10 tysięcy złotych, to już zdążyliśmy przekroczyć pułap automatycznie zwalniający nas od podatku.

W przypadku przekroczenia owego pułapu, pożyczkobiorca jest zobowiązany złożyć deklarację PCC-3 w odpowiednim Urzędzie Skarbowym. Możliwość uniknięcia obowiązku podatkowego jest natomiast uwarunkowana spełnieniem następujących wymogów:

1. Pożyczkobiorca musi złożyć deklarację PCC w przeciągu nie dalej, niż 14 dni od momentu zawarcia umowy o pożyczce

2. Kwota pożyczki musi zostać wypłacona pożyczkobiorcy na jego rachunek bankowy, konto w SKOK-u lub poprzez przekaz pocztowy(odebranie kwoty pożyczki w gotówce uniemożliwi nam anulowanie obowiązku podatkowego).

W przypadku pożyczek nie przekraczających pułapu 9637 zł pożyczonych od jednej osoby w przeciągu 5 lat, obowiązek podatkowy nie istnieje. Takiej pożyczki nie musimy również zgłaszać w Urzędzie Skarbowym. Nic jednak nie zmienia się w kwestii obowiązku sporządzenia umowy(jeżeli takiej umowy nie sporządzimy, zgodnie z prawem będziemy mieć do czynienia nie z pożyczką, lecz z darowizną, która jest objęta podatkiem w wysokości 20%.

Co również istotne, w przypadku sporządzenia umowy o pożyczce, której kwota przekracza pułap 9637 zł, lecz nie poinformowaniu o tym Urzędu Skarbowemu, automatycznie przestanie nas obowiązywać stawka podatku w wysokości 0.5%. Jeżeli Urząd Skarbowy odkryje, że taka pożyczka miała miejsce, będziemy musieli zapłacić podatek w wysokości 20% kwoty pożyczki, plus ewentualne odsetki karne oraz grzywny.

Pożyczki między znajomymi

W odniesieniu do pożyczek między osobami, których nie łączy pokrewieństwo, opisane w poprzednim punkcie regulacje i przywileje podatkowe nie mają zastosowania.

Zgodnie z nowymi przepisami, które obowiązują od 1 stycznia 2019 roku, kwota wolna od podatku w przypadku pożyczek między osobami niespokrewnionymi wynosi 1 tysiąc złotych.

Pożyczka między osobami niespokrewnionymi jest objęta podatkiem w wysokości 0.5% kwoty pożyczki. Podobnie, jak ma to miejsce w przypadku pożyczek pomiędzy rodziną, rozliczenie pożyczki między osobami niespokrewnionymi odbywa się poprzez deklarację PCC-3.

Jak informuje Monika Rabenda z serwisu Moniak.info - od lipca 2019 zaczną obowiązywać nowe przepisy, które umożliwią składanie tzw. zbiorczych deklaracji PCC-3. Oznacza to, że w przypadku, gdy na przestrzeni jednego miesiąca pożyczkobiorca wziął kilka pożyczek prywatnych lub też jedną pożyczkę pochodzącą od wielu osób, będzie mógł rozliczyć się poprzez złożenie w Urzędzie Skarbowym tylko jednej deklaracji PCC. Warunkiem możliwości złożenia zbiorczej deklaracji PCC-3 jest ujęcie w niej co najmniej 3 czynności cywilnoprawnych, a więc np. trzech pożyczek zaciągniętych w przeciągu jednego miesiąca lub jednej pożyczki pochodzącej od co najmniej 3 różnych osób.

W przypadku pożyczki między osobami niespokrewnionymi, której kwota wynosi mniej, niż 1 tysiąc złotych, obowiązek podatkowy nie ma zastosowania. Takiej pożyczki nie trzeba również zgłaszać Urzędowi Skarbowemu.

Podstawa prawna:

Art. 4a, 9 i 14 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn

Art. 4, 7 i 9 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych