CIEKAWOSTKI

Łączy nas krew, która ratuje życie

środa, 30 maja 2018 11:40 / Autor: Iwona Gajewska-Wrona

Iwona Gajewska-Wrona

Wywiad z dr n. farm. Beatą Rozbicką, dyrektorem Narodowego Centrum Krwi.

1. Proszę powiedzieć, jak duże zapotrzebowanie jest na krew w Polsce, (ile dziennie lub miesięcznie jest zamówień ze szpitali i placówek medycznych)? Rocznie w Polsce wykonywanych jest ok. 1,6 mln transfuzji. Należy pamiętać, że aktualna sytuacja demograficzna wpływa na wykorzystanie krwi i jej składników, ponieważ następuje proces starzenia się społeczeństwa, co powoduje, że jednocześnie wzrasta liczba udzielanych świadczeń zdrowotnych, to z kolei prowadzi do wzrostu zapotrzebowania na krew.
2. Ile osób tę krew musi dziennie/miesięcznie oddawać, żeby te potrzeby zaspokoić? W 2017 roku w Polsce, krew i jej składniki oddało ponad 600 000 dawców, natomiast łączna liczba pobranych donacji krwi i jej składników wyniosła ponad 1,3 mln. Warto podkreślić, że w ciągu roku kobiety mogą oddawać krew metodą konwencjonalną nie częściej niż cztery razy (450 ml), a mężczyźni – maksymalnie sześć (450 ml)., z tym że przerwa pomiędzy pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni. Należy jednak podkreślić, że w Polsce nie brakuje krwi. Każdy pacjent, który będzie potrzebował leczenia krwią lub jej składnikami z pewnością je otrzyma. Stabilność polskiego systemu krwiodawstwa i odpowiednie rezerwy krwi, to bezpieczeństwo nas wszystkich. Jest to możliwe dzięki nieocenionej pomocy Honorowych Dawców Krwi, którzy w bezinteresowny sposób dzielą się najcenniejszym darem – własną krwią.
3. W których okresach (roku) odnotowuje się największe zapotrzebowanie na krew? Krew jest potrzebna każdego dnia, nawet wtedy, kiedy wypoczywamy na wakacjach czy urlopach - czekają osoby, dla których krew jest niezbędna. Niedobory krwi i jej składników występują okresowo w ciągu całego roku, a najdłużej utrzymują się w okresie wakacyjnym. Ponadto trudny czas dla krwiodawstwa obserwowany jest także w okresie zimowym, kiedy to występuje wzrost liczby zachorowań na grypę. Pamiętajmy jednak, że w przypadku, kiedy jakiejś konkretnej grupy krwi w danej chwili potrzeba więcej, a na stanie magazynowym RCKiK jest jej bardzo mała ilość, wówczas natychmiast jest ona sprowadzana z innego RCKiK.

4. W których okresach aktywność dawców jest najmniejsza? Okres wakacyjny jest czasem trudnym dla całej publicznej służby krwi. W wakacje, część stałych Dawców, młodzież szkolna i studenci, którzy bardzo licznie i chętnie włączają się w honorowe oddawanie krwi, wyjeżdżają poza swoje miejsca zamieszkania i nauki, w tym poza granice kraju. Rzeczywiście powoduje to, że w tym właśnie okresie, zmniejsza się ilość pobieranej krwi. Dlatego pamiętajmy o tym, że wypoczywając także możemy oddać krew. Centra krwiodawstwa w Polsce czekają na wszystkie osoby gotowe do ofiarowania najcenniejszego leku dla osób chorych i wymagających leczenia krwią i jej składnikami.
5. Dlaczego krew i dawcy są tak ważni? Odpowiedź jest bardzo prosta. Krew jest bezcennym lekiem, który z dobroci serca może podarować wyłącznie drugi człowiek. Dodam, że pomimo intensywnych prac nad wyprodukowaniem sztucznej krwi, dotychczas naukowcom na całym świecie nie udało się jej wyprodukować. Dlatego też osoby oddające krew są filarem krwiodawstwa oraz pełnią tak ważną rolę w krwiolecznictwie. Warto podkreślić, że oddawanie krwi daje też Dawcom ogromną satysfakcję. Ofiarując cząstkę siebie ratują zdrowie i życie tysiącom osób wymagających leczenia krwią i jej składnikami.
6. Jak długo krew po oddaniu jest przechowywana? (poszczególne jej składniki). Koncentrat krwinek czerwonych (KKCz) - składnik krwi najczęściej wykorzystywany w lecznictwie można przechowywać ( w odpowiednich warunkach) do 42 dni po pobraniu. Koncentrat krwinek płytkowych (KKP) stanowią płytki krwi zawieszone w niewielkiej ilości osocza. Niestety, ze względu na krótki czas życia krwinek płytkowych, KKP nadaje się do przetoczenia tylko w ciągu 5-7 dni od pobrania. Z kolei osocze przechowuje się w stanie zamrożenia. Po zamrożeniu można przechowywać FFP w temp. –25°C lub niższej do 3 lat.
7. Ile chorych może skorzystać z krwi oddanej przez jednego dawcę? Z jednej jednostki pobranej krwi otrzymujemy trzy preparaty: koncentrat krwinek czerwonych, kożuszek leukocytarno – płytkowy (z niego otrzymujemy koncentrat krwinek płytkowych) i osocze, które mogą być przetoczone różnym osobom. Bardzo często zdarza się, że do leczenia jednego pacjenta wykorzystuje się więcej niż jedną jednostkę krwi (np. do operacji serca potrzeba ok. 6 jednostek krwi, do leczenia ofiar wypadków zużywa się ok. 10 jednostek krwi, natomiast do przeszczepienia wątroby stosuje się zazwyczaj ok. 20 jednostek krwi).
8. Której grupy krwi najczęściej brakuje, lub jest najmniej? Wszystkie grupy krwi są potrzebne, ponieważ istnieją biorcy o różnych grupach. Z użytecznego punktu widzenia najbardziej deficytowa jest krew grupy zero mająca ujemne Rh, ponieważ w nagłych wypadkach, przy braku krwi właściwej grupy, może być przetoczona każdemu bez ryzyka odrzucenia przez biorcę. Problem polega na tym, że jest to jedna z rzadziej występujących grup krwi. Posiada ją zaledwie ok. 7 proc. Polaków. Statystyka ta jest podobna na całym świecie - odsetek takich osób waha się pomiędzy 4-9% w różnych społeczeństwach.
9. Do jakich celów oddawana przez dawców krew jest wykorzystywana? Krew wykorzystywania jest do ratowania zdrowia i życia. Najczęściej stosowane składniki krwi to: koncentrat krwinek czerwonych, koncentrat krwinek płytkowych, osocze świeżo mrożone.
10. Jakie znaczenie ma „Trasa Czerwonej Nitki”? Proszę opowiedzieć o akcji, skąd pomysł, jak się narodziła ta inicjatywa? Jak ta inicjatywa przebiega i na czym polega? „Trasa Czerwonej Nitki” to część ogólnopolskiej kampanii społecznej „Twoja krew, moje życie”. Jej przesłanie skierowane jest przede wszystkim do osób, którym bliska jest idea honorowego krwiodawstwa. Warto podkreślić, że kampania ma na celu uświadomienie potrzeby oddawania krwi oraz zwiększenie liczby stałych dawców. W ramach kampanii został zaplanowany szereg działań promocyjno – reklamowych w mediach tradycyjnych oraz liczne działania edukacyjne. W tym roku nasze działania w szczególności skierowane są do pracodawców, korporacji, firm i instytucji, celem propagowania honorowego krwiodawstwa i włączenia idei honorowego oddawania krwi w działania z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu.
11. Co oznacza nazwa tej akcji? Czerwona Nitka jest symbolem, poprzez który chcemy pokazać, że wokół każdego z nas są ludzie oddający krew i warto wziąć z nich przykład, czyli dosłownie – „złapać czerwoną nitkę” tworząc w Polsce sieć ludzi, którzy są świadomi potrzeby oddawania krwi, robią to chętnie i regularnie, zabezpieczając krajowe potrzeby w tym zakresie. Podkreślamy również, że wszyscy mają wpływ na bieg Czerwonej Nitki. Warto dodać, że prawie każdy z nas może oddać krew, wpisać się w społeczność krwiodawców i mieć swój osobisty udział w polepszeniu, a nawet ratowaniu życia innych.
12. Akcja trwa od trzech lat. Tym razem na „Trasie Czerwonej Nitki” znalazły się Kielce. Jak wygląda województwo świętokrzyskie na tle kraju pod względem liczby dawców i oddawania krwi? Liczba dawców, a także liczba pobieranych donacji krwi i jej składników na terenie województwa świętokrzyskiego jest proporcjonalna do liczby szpitali przetaczających krew i jej składniki. Należy podkreślić, że każdy pacjent, który wymaga leczenia krwią, bądź jej składnikami ma zagwarantowaną odpowiednią jej ilość.
13. Na zakończenie powiedzmy kto może zostać dawcą? Krew i jej składniki mogą oddawać osoby pomiędzy 18 a 65 roku życia, które ważą co najmniej 50 kilogramów; u których w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano akupunktury, tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała; które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miały wykonanych żadnych zabiegów operacyjnych, endoskopowych i innych diagnostycznych badań (np. gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii); oraz które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie były leczone krwią i jej składnikami.
14. Jak często możemy oddawać krew? W ciągu roku kobiety mogą oddawać krew metodą konwencjonalną nie częściej niż cztery razy (450 ml), a mężczyźni – maksymalnie sześć (450 ml)., z tym że przerwa pomiędzy pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni.